W lakierni szkodliwe są nawyki

W naprawach renowacyjnych temat ochrony środowiska najczęściej pojawia w się w kontekście dyrektywy VOC i produktów wodorozcieńczalnych. Choć wprowadzenie regulacji prawnych ograniczających emisję lotnych związków organicznych to krok naprzód w ochronie zdrowia, także samych lakierników, to nie powinien to być ostatni krok. Zapominamy często bowiem o podstawowych środkach ochrony osobistej jakie mamy do dyspozycji, w trakcie pracy i same produkty o niskiej emisji VOC nie zapewniają nam należytej ochrony.

Stosując lakiery bazowe rozcieńczalnikowe, czy wodorozcieńczalne narażamy się na ich odziaływanie już zwykle na etapie przygotowania mieszanki do natrysku. Dlatego tak ważne jest stosowanie środków ochrony w warsztacie pracy.

Koszty jednostkowe zapewnienia środków ochrony nie są wysokie w stosunku do kosztów naprawy, ale mimo tego lakiernicy świadomie rezygnują z nich w trakcie pracy. Problemem są przyzwyczajenia, brak świadomości o długotrwałym działaniu czynników szkodliwych a często po prostu zapominalstwo. Nie stosujemy nawet tak podstawowych rzeczy jak , czy maski ochronne w lakierni. Widać to kiedy wykonuje się lakierowanie bazami wodnymi w kabinach lakierniczych, nie czuć wtedy charakterystycznej woni rozcieńczalnika jak to ma miejsce w przypadku produktów solwentowych, więc lakiernicy uważają, że nie potrzebują używać maski. Druga rzecz to rękawiczki ochronne – tutaj również błędne założenie, że skoro mamy lakiery wodorozcieńczalne to możemy ograniczyć używanie rękawic przy pracy z nimi. Natomiast, lakiery wodorozcieńczalne ze względu na wodę jako rozcieńczalnik, są szybciej wchłaniane poprzez naszą skórę i szybciej trafiają do naszego organizmu. Woda w lakierach wodorozcieńczalnych jest tylko nośnikiem, tych samych substancji szkodliwych co w przypadku lakierów rozcieńczalnikowych. Pamiętajmy, że w 70% człowiek składa się z wody.(to chyba nie jest potrzebne)

Przy stosowaniu dowolnego produktu zawsze niezbędne jest stosowanie ubioru lakierniczego (tzw. kombinezonu) z materiału nie elektryzującego się, aby nie doprowadzić do powstania iskry, która może spowodować w zamkniętym pomieszczenie wybuch. Pozostałe części ubioru jak koszulki, czy spodnie powinny być też wykonane z materiałów przystosowanych do pracy w strefie wybuchu. Kombinezony lakiernicze nie pierze się w odwrotności do odzieży, dlatego w koszty trzeba wliczyć ceny odzieży lub pralni zewnętrznej. Kolejnym niezbędnym materiałem ochronnym są rękawiczki które skutecznie izolują naszą skórę od zewnętrznych szkodliwych czynników jak rożne substancje chemiczne z których powstają lakiery samochodowe. Ale przede wszystkim pamiętamy o ochronie dróg oddechowych i oczach które są bardzo wrażliwe na wziewne środki chemiczne oraz zanieczyszczenia

Krótki czas narażenia

Odpowiednia organizacja pracy w warsztacie może w znaczący sposób przyczynić się do poprawy warunków pracy lakiernika i ograniczyć czas w jakim jest on wystawiony na bezpośrednie działanie czynników szkodliwych. Wydzielając strefę przygotowawczą, czy miejsce do lakierowania, pamiętajmy też o zapewnieniu odpowiednej wentylacji i cyrkulacji powietrza.

W drugiej kolejności używajmy produktów, których składniki zawierają możliwie najmniejszą ilość substancji szkodliwych. Produkty nowej generacji jak (podkład szybkoschnący Swift CP 375 czy lakier bezbarwny CP 2015 X-Speed marki PROFIX) to nie tylko krótki czas schnięcia, ale także najwyższej jakości surowce użyte do produkcji. Już na tym etapie możemy poprawić warunki pracy.

Filtrowanie cykliczne

Kolejnym pytanie to jak dbać o kabinę, aby była przyjaznym środowiskiem pracy lakiernika. Najważniejsze jest, aby pamiętać o cyklicznej wymianie filtrów, aby zachować odpowiednie ciśnienie w kabinie lakierniczej. W miarę zużywania filtrów zwłaszcza tych podłogowych następuje utrudnione zasysanie powietrza co prowadzi do utworzenia nadciśnienia które jest wykrywane przez czujnik zamontowany w kabinie. Dlatego tak ważne jest zbudowanie poprawnej konstrukcyjnie kabiny, ponieważ jest to element bezpieczeństwa lakiernika. Możemy spotkać sytuacje, w których lakiernicy sami wyłączają czujniki, aby im nie przeszkadzały, niestety nie bierze się wtedy pod uwagę bezpieczeństwa, a należy pamiętać, że poprawne wartości ciśnienia w kabinie to lepsze efekty lakierowania. Przy stosowaniu rozcieńczalnikowych systemów niezbędne jest stosowanie droższych filtrów węglowych które znacznie podwyższają koszty warsztatu, a co za tym idzie roboczogodziny pracownika. Aby obniżyć koszty związane z filtrami należy nakładać podkłady, nie w kabinie lakierniczej a w strefie przygotowawczej. Stosując systemy wodne zmniejszamy koszty poprzez mniejszą częstotliwość wymiany filtrów.

Światło widzę, światło…

Ochrona narządu wzroku jest bardzo ważna i oprócz środków ochrony bezpośredniej należy pamiętać o oświetleniu. Jest ono niezbędne do prawidłowej aplikacji lakieru, ale też ma znaczący wpływ na nasz wzrok, ponieważ zbyt intensywne światło znacznie osusza oczy co może sprzyjać staną zapalnym. Dlatego tak ważne jest zastosowanie światła o odpowiedniej sile, aby nie wysilać wzroku przy zbyt małej jego ilości.

Jedną z cech wyróżniającą dobrze zarządzane warsztatem jest to co rzuca się pierwsze w oczy, czyli porządek. Specjalne podzielenie warsztatu na strefy sprzyja organizacji pracy oraz mniejszej ilości wypadków. Przy dużym obłożeniu zleceń w warsztacie nietrudno o potknięcie się przez nieodłożony sprzęt na swoje miejsce, dlatego takie ważne jest poświęcenie kilku sekund na pozostawienie po sobie porządku.

Kochasz dzieci nie pal śmieci

Na koniec trzeba wspomnieć o utylizacji szkodliwych materiałów powstających w procesie lakierowania. Zacząć trzeba od rozcieńczalnika wykorzystywanego do przemywania urządzeń lakierniczych. W systemach rozcieńczalnikowych można stosować destylarki i odzyskać rozcieńczalnik, który następnie jest używany. W systemach wodnych możemy stosować koagulanty które zagęszczają pozostałą mieszankę a pozostałą wodę można zlać do systemu kanalizacji. Powstałe resztki po destylowaniu jak i zastosowania koagulantu należy zabezpieczyć i przekazać firmie zajmującą się takimi odpadami. A co z filtrami kabinowymi? Zanieczyszczone filtry czy opakowań należy traktować jako materiały niebezpieczne które są odbierane przez odpowiednie firmy nie wolno ich wyrzucać do zwykłego kontenera na śmieci. Na koniec pamiętajmy, że odpady z lakierni to produkt z natury podwyższonego ryzyka i nie należy w żadnym wypadku ich palić.

Artur Burda
Specjalista ds. receptur kolorów
Multichem Sp. z o.o.