Co tam piszczy w lakiernictwie?

Czymkolwiek człowiek by się nie zajmował, musi wiedzieć, co robi, po co to robi i jakim sposobem. Dotyczy to wszelkiej działalności zawodowej i hobbystycznej, dowolnej profesji, w tym również lakiernictwa.

W „Księdze cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku” znajdziemy taki oto czterowiersz Ignacego Balińskiego:

Chcesz być czymś w życiu, to się ucz,

Abyś nie zginął w tłumie;

Nauka to potęgi klucz,

W tym moc, co więcej umie.

Zależność sukcesu od posiadanej wiedzy, w różnych wersjach, występuje w porzekadłach, przysłowiach czy ludowych mądrościach. Często dodaje się jeszcze element pracy, bez której, wiadomo, nie ma kołaczy. Nie wszystkie maksymy przetrwały próbę czasu i gwałtownego rozwoju ostatnich dziesięcioleci, te jednak dotyczące wiedzy i pracy jako warunków powodzenia nie straciły na aktualności. A może nawet jeszcze zyskały? W zawodzie lakiernika wiedza, na która składają się doświadczenie, znajomość materiałów i technologii, umiejętność posługiwania się różnymi narzędziami czy zrozumienie zjawisk fizycznych lub chemicznych, jest podstawą. Końcowy efekt wykonywanej naprawy lub renowacji zależy od szeregu działań i stosownej wiedzy. Dobrze wykonana praca daje satysfakcję, a jej wymiarem  jest uznanie klienta, podziw znajomych i konkret w postaci wypłaconego wynagrodzenia.

Najlepszymi lakiernikami są w większości zdeterminowani samoucy. Co prawda naukę zawodu lakiernika można podjąć w szkołach zawodowych, których kilka, kilkanaście istnieje w każdym województwie. Absolwenci takich szkół najczęściej mają za sobą jakieś praktyki zawodowe w warsztatach blacharsko-lakierniczych, jednak większość rozpoczyna swoją karierę zawodową od zera, jako terminatorzy w istniejących warsztatach. Praktykując na kolejnych stanowiskach w procesie naprawy, stopniowo nabywają umiejętności podglądając doświadczonych kolegów i mistrzów. Ci, którzy odnajdują się w tym zawodzie dodatkowo czytają fachową literaturę, odnajdują informacje firmowe, i poszukują wiedzy w Internecie. Niestety, spora liczba absolwentów nie tylko niewiele umie, ale też nie potrafi lub nie chce w zawodzie lakiernika dostrzec pasjonujących wyzwań. Nie rozumieją, że sprzątanie jest jedną z najważniejszych prac w lakierni, prac od których w znacznym stopniu zależy jakość napraw. A na początku to jedno z ich głównych zajęć… Właśnie, między innymi, dlatego lakiernicy to w większości zdeterminowani samoucy. Poszukują wiedzy gdzie się da, nie boją się eksperymentować z nowymi produktami, teorię starają się stosować w praktyce, aby uzyskać lepszy efekt bądź szybciej wykonać pracę. Czasem muszą poprawiać lub ponownie ją wykonać.

Okazuje się, że wiedza wyniesiona ze szkoły nie zawsze daje oczekiwany efekt w praktyce, podobnie bywa z bezkrytyczne traktowanymi internetowymi radami. Pewne, większe lub mniejsze, podstawy teorii lakiernictwa nabyte w szkole przydają się po jej ukończeniu, jednak najlepsze efekty dają szkolenia w profesjonalnych ośrodkach. W Polsce wiedzę o technikach i sposobach stosowania produktów lakierniczych propagują producenci i dostawcy materiałów lakierniczych. Takie szkolenia prowadzone są we własnych ośrodkach treningowych, najczęściej tylko dla pracowników autoryzowanych warsztatów oraz dla kupujących w sieciach dealerskich odpowiednią ilość produktów lakierniczych. Autoryzowane warsztaty są zaopatrzone w informacje techniczne o technologii napraw swoich pojazdów, a ich pracownicy są odpowiednio przeszkoleni. Analogiczną metodę szkolenia pracowników serwisów autoryzowanych stosują dostawcy urządzeń do napraw blacharskich.

Zazwyczaj trening w ośrodku szkoleniowym jest przeprowadzany w systemie dwudniowym. Najpierw następuje prezentacja tematu przy pomocy slajdów i wyjaśnień teoretycznych, a potem zajęcia praktyczne w części warsztatowej po to, aby każdy z kursantów indywidualnie wykonał wcześniej zaprezentowane w części teoretycznej zadanie. Na koniec szkolenia przeprowadza się krótki test sprawdzający nabytą wiedzę.

Jednak problemem jest zakwalifikowanie się na szkolenie dla indywidualnego „garażowca” – dla tej grupy pozostaje tylko czekać na sygnał o szkoleniu z punktu sprzedaży, w którym kupują materiały, wybrać się na demonstrację nowego artykułu w większym warsztacie lub stosować samokształcenie.Niektórzy producenci prowadzą szkolenia otwarte, warto znajdować w internecie informacje o takich możliwościach. Można też zapisać się na kursy zawodowe organizowane przez Ośrodki Kształcenia zawodowego oraz firmy, które pozyskały środki unijne lub z Urzędu Pracy. Przed decyzją o przystąpieniu do takiego szkolenia warto uprzednio dokładnie sprawdzić co jest w programie, jakie technologie są prezentowane, ile i gdzie zaplanowano zajęć praktycznych, warto też sprawdzić opinie uczestników.

Najskuteczniejsze, chociaż wymaga inwencji i aktywności, jest zdobywanie wiedzy metodą samokształcenia.

Podstawą poprawnego działania są informacje techniczne. Kupując produkt w sklepie zawsze należy zapoznać się z informacjami technicznymi dla tego produktu. Gdzie szukamy informacji technicznych o produkcie? W internecie na stronie jego producenta szukamy kart produktowych. Znajdują się tam informacje przydatne podczas przygotowania i lakierowania: jak ma być przygotowane podłoże, jakiej dyszy w pistolecie powinniśmy użyć, ile warstw oraz z jakim czasem odparowania pomiędzy nimi, jak prawidłowo zmieszać produkty przed użyciem. Powinnyśmy stworzyć swoją własną bibliotekę TDS-ów, bo głowa nie śmietnik i trudno wszystkie informacje zapamiętać. Róbmy to w komputerze tworząc katalog typów produktów np. bezbarwne, szpachle, podkłady, grunty i bazy wg typu i producenta, umieszczając w nich odpowiednie informacje. Jeżeli uda się znaleźć odpowiednie filmy o technikach lakierowania warto je też zapisać w katalogu. Materiały okołolakiernicze też warto porównać ze sobą, aby taśmy oklejające nie gubiły kleju, aby folia nie sypała odkurzem, a papier do oklejania nie sypał włóknami.

Zbierając własne doświadczenia, warto analizować i zapisywać sukcesy i porażki. Wnioski pozwolą w przyszłości unikać powtarzania błędów, jednocześnie będzie to materiał przypominający kolejne czynności rzadziej wykonywanych procesów.

Tekst i zdjęcia: Mirosław Rutkowski, Mieczysław Sieczkowski