Lakiernik kontra tworzywa sztuczne

Pierwszym materiałem jaki przychodzi nam do głowy wspominając o karoserii samochodów jest metal. Od samego początku karoseria zbudowana była z blachy, ale z czasem ewoluowało jej znaczenie z powodu chęci zmniejszenia ciężaru całego auta, które było niezbędne do osiągnięcia większych osiągów. Szczególnie ostatnio, kiedy silniki są ostro „wyżyłowane”, waga samochodu znacząco musi zostać obniżona, aby mniejsze silniki nie odstawały od przyzwyczajeń klientów. Wiele lat temu podjęto decyzje o stosowaniu materiałów polimerowych oraz kompozytowych do budowy samochodów. Czasem odwiedzając salon samochodowy możemy dostrzec w wielu modelach różnice w odcieniu polakierowanych elementów plastikowych. Zazwyczaj kupujący o mniejszym doświadczeniu w euforii zakupu nie przyjrzy się dokładnie „pod światło” czy kolor na całym nowym samochodzie jest jednakowy. Ale już klient otrzymujący samochód po naprawie na pewno dokładnie przyjrzy się dokonanej usłudze lakierniczej.
Coraz więcej elementów plastikowych
Jak wspomniałem wyżej części karoserii z tworzyw sztucznych zajmują coraz większą powierzchnię obecnych samochodów, ponieważ oprócz doskonałej elastyczności i wytrzymałości charakteryzują się łatwością produkcji, a przede wszystkim są tańsze od części metalowych. Do karoserii już standardowo zaliczamy elementy wykonane z plastiku takie jak zderzaki, listwy, błotniki, lusterka boczne, klapki wlewu paliwa i inne elementy nadwozia. Na rynek wchodzi coraz większy odsetek samochodów wykonanych w całości z różnych  mieszanek plastików czy kompozytów. Wymaga to do wykonawców napraw renowacyjnych bardzo dobrej znajomości różnorodnych technologii napraw. Pewnie wiele osób ciekawi proces naprawy i lakierowania tworzyw sztucznych, o tym opowiem później na początek muszę wspomnieć o technologii jaka jest stosowana w lakierniach producentów samochodów która przyczynia się do różnic kolorystycznych w nowych autach.
Różnica w kolorze
Lakiernie OEM (fabryczne) w branży motoryzacyjne zazwyczaj są rozdzielone ze względu na rodzaj
lakierowanego podłoża i odmiennego przygotowania powierzchni. Lakierowanie elementów metalowych
odbywa się w innej lakierni niż ta, gdzie lakieruje się elementy z tworzyw sztucznych. Możemy więc podać kilka powodów powstawania różnic kolorystycznych:
– różne metody lakierowania, grubość warstwy lakieru, kolor podłoża;
– niejednakowe odcienie lakieru z różnych partii dostarczone przez producenta lakieru;
– poprawki na linii produkcyjnej, a nawet powtórne lakierowania.
Oczywiście wszyscy próbują wyeliminować te problemy i np. klapki wlewu paliwa są z powrotem z metalu.
Naprawiając lakierowane elementy samochodu jesteśmy w lepszej sytuacji, gdy część z tworzywa można
zespawać-skleić i po wykonaniu odpowiedniej procedury przygotowania ponownie polakierować. Jednak
zdarza się, że trzeba wymienić element z tworzywa, który fabrycznie nie był lakierowany, ponieważ nie
jesteśmy w stanie metodą lakierowania naprawczego odtworzyć takiego efektu struktury jaki powstał w formie wtryskowej. Oczywiście, są dostępne lakiery strukturalne (CP 582 marki Profix), które w zbliżony sposób imitują efekt oryginału, ale to może nie wystarczyć.
Jak przygotować się do lakierowania?
Przygotowując się do lakierowania nowego elementu lub naprawiania części plastikowej, po to, aby ustalić właściwą procedurę naprawy powinniśmy zacząć od identyfikacji rodzaju tworzywa z jakiego został wykonany element, ocechowanie jest umieszczone w wewnętrznej nielakierowanej stronie. Obecnie takie oznaczenia muszą być umieszczane ze względu na wymogi recyklingu. Możemy też mieć do czynienia z częściami, które nie są przystosowane do przyjęcia warstwy lakierniczej, tak jak jest to w przypadku tworzywa PP, PE czy POM. Natomiast w sytuacji, gdy oznaczenie nie zostało umieszczone pozostaje nam wykonanie próby przyczepności. Zdarza się też, że producent pojazdu celowo przygotował element z tworzywa pokrywając go powloką ochronną, a co za tym idzie nie możemy go lakierować. Takie zabezpieczenia elementów stosuje się, aby zabezpieczyć go przed uszkodzeniami eksploatacyjnymi (warunki atmosferyczne). Z taką sytuacją spotykamy się w przypadku pojazdów użytkowych i właściwych informacji należy szukać u producenta pojazdu.

Metody naprawy nowego elementu
Na początek wspomnę o częstym pytaniu zadawanym w czasie szkoleń a dotyczy ono lakierowania
powierzchni wykonanych z tworzywa poliestrowego wzmocnionego włóknem szklanym. Ogólnie przyjętym jest, że naprawiamy taki element zgodnie z technologią przewidzianą dla elementów metalowych (chyba że są inne zalecenia producenta).
W przypadku naprawiania części lakierowanej fabrycznie skupiamy się na zastosowaniu technologii naprawy tworzywa tylko w miejscu uszkodzenia.
Gdy przystępujemy do lakierowania nowego elementu musimy zacząć od usunięcia środków chemicznych na bazie silikonów, które zabezpieczają formy wtryskowe z danym elementem i przeszkadzają w prawidłowym i skutecznym nałożeniu powłoki lakierniczej.
Używamy do tego w pierwszym etapie wody z detergentem, następnie po osuszeniu, zmywaczy silikonów.
Dobrze jest po tym wstępnym czyszczeniu elementu poddać go wygrzewaniu (przez 30 minut w 60oC) lub ostrożnie zastosować opalarkę (tutaj zalecana jest ostrożność, ponieważ możemy spowodować zniszczenie elementu). Po wygrzaniu ponownie przemywamy (np. CP 015 marki Profix) całość, aby pozbyć się resztek silikonów, które wydostały się na powierzchnię elementu podczas jego podgrzania. Do odtłuszczania części z tworzyw sztucznych warto zastosować antystatyczne zmywacze silikonów (np. CP 012 marki Profix), które poza oczyszczeniem powierzchni pozwalają usunąć ładunki elektryczne. Naelektryzowanie elementów może skutecznie utrudnić lakierowanie bazą metaliczną i dodatkowo przyciągnie większą ilość zanieczyszczeń na powierzchnię.
Podczas procesu lakierowania nowego elementu możemy zastosować metodę naprawy „mokro na mokro”.
Zaczynamy od nałożenia podkładu na plastyk tzw. promotora adhezji (np. CP 390 marki Profix), aby po jego odparowaniu przystąpić do właściwego lakierowania 1k, 2k.
Możemy spotkać się z nowymi elementami, na których producent zabezpieczył przyczepność dla lakieru
nawierzchniowego nakładając swój właściwy podkład. Dzięki temu procedura przygotowania do lakierowania jest szybsza, otrzymując element możemy zacząć od zmatowienia powierzchni, oczyszczenia i odtłuszczenia właściwym zmywaczem i już możemy przystąpić do właściwego lakierowania.
Kilka koncernów motoryzacyjnych sprzedając części zamienne karoserii, udostępniają je w właściwym kolorze samochodu (np. HONDA) wtedy ograniczamy się jedynie do wymiany danego elementu.
Metody malowania uszkodzonego elementu
Przy częściowo uszkodzonych elementach lakierowanych miejsce naprawiane poddajemy obróbce szlifowaniai po oczyszczeniu nakładamy szpachlę do plastyków (np. CP 341 marki Profix), następnie po uzyskaniu poodpowiedniej powierzchni możemy przystąpić do oczyszczenia i nałożenia na element podkładu na plastik tzw. promotora adhezji (np. CP 390 marki Profix). Po jego odparowaniu nakładamy podkład wypełniający.
Jeżeli element z tworzywa jest elastyczny, już do podkładu wypełniającego dodajemy dodatek
uelastyczniający-plastyfikator (np. CP 490 marki Profix), ten sam który możemy dodać do lakierów 2K, po to, aby nadać powloką lakierowym właściwą elastyczność i zapobiec pękaniu w trakcie eksploatacji.
Elementy najlepiej suszyć w temperaturze otoczenia lub w kabinie lakierniczej o temperaturze 50oC przez 30 minut. Pamiętajmy, że stosowanie wyższych temperatur w kabinie czy promiennika podczerwienie może powodować uszkodzenie elementu poprzez jego odkształcenie. Po szlifowaniu podkładu wypełniającego jesteśmy gotowi do lakierowania, wystarczy oczyścić powierzchnię, przemywając zmywaczem do tworzyw i możemy zaczynać. Jeżeli do lakieru 2K zastosowaliśmy uelastyczniacz musimy się liczyć z koniecznością dłuższego suszenia naprawianej powłoki. Te same procedury przygotowania do lakierowania elementów z tworzyw sztucznych dotyczą lakierów nawierzchniowych konwencjonalnych jak i wodorozcieńczalnych warstw bazowych.
Jak polerować?
Jeżeli w takcie procesu lakierowania powstały zanieczyszczenia w warstwie lakieru możemy postarać się je usunąć metodą polerowania zgodnie z technologią zalecaną przez producenta materiałów polerskich. Jednym z najważniejszych ograniczeń jakie występują przy polerowaniu lakieru metodą mechaniczną, czyli maszyną polerską jest szybkie nagrzewanie tworzyw sztucznych poprzez które możemy uszkodzić powlokę lakieru.
Ostateczne efekty?
Mimo zastosowania tych samych produktów do lakierowania powierzchni z tworzyw sztucznych i metalowych mogą pojawić się drobne różnice w odcieniu wynikające z tego, że inaczej lakier bazowy metaliczny będzie układał się na podłożu z metalu, a inaczej na tworzywie. Podstawą sukcesu przy lakierowaniu-naprawie tworzyw sztucznych jest stosowanie się do zasad zawartych w instrukcjach technicznych producentów materiałów lakierniczych. Wtedy różnica w elementach malowanych na różnych podłożach będzie niewidoczna.
Marek Lemiszewski
Doradca techniczny
Multichem Sp. z o.o.
producent lakierów marki Profix