Szybkie utwardzacze i rozcieńczalniki? Pomocne czy ryzykowne?

Nieodparta chęć skrócenia czasu procesu lakierniczego zakończona błędem lakierniczym niejednemu lakiernikowi spędza sen z powiek. Zaczniemy zatem od pytania bardziej ogólnego: w jaki sposób skutecznie i bezpiecznie przyspieszyć utwardzanie produktów w procesie lakierniczym ?

Żeby to dobrze wyjaśnić na początek trochę teorii:

1. Skład chemiczny produktów;
   

1. Najczęstsze mechanizmy wysychania/utwardzania

Łatwo zauważyć, że praktycznie niezależnie od mechanizmu proces rozpoczyna się od odparowania fizycznego rozcieńczalnika. Jest to o tyle ważne, że dobór rozcieńczalnika o odpowiedniej szybkości odparowania będzie decydował o końcowej jakości powłoki. Lakiernicy mają zazwyczaj do wyboru 3 lub 4 szybkości rozcieńczalników: standardowy, szybki, wolny i bardzo wolny. W kolejnym podpunkcie wyjaśnienie zasad doboru rozcieńczalników.

Jeżeli ma miejsce kolejny etap, czyli reakcja chemiczna to może on być wywołana np. przez wiązanie tlenu lub wilgoci z powietrza lub jak to ma miejsce w przypadku produktów 2K z utwardzaczem (komponentem B).

ZASADY DOBORU ROZCIEŃCZALNIKÓW

Dobór rozcieńczalnika zależy zasadniczo od następujących czynników:

– temperatury (w szerokim ujęciu jako temperatura powietrza, powierzchni lakierowanej oraz samego produktu),

– wielkości lakierowanej powierzchni.

Ogólne zalecenia odnośnie doboru rozcieńczalnika w zależności od temperatury i wielkości lakierowanych powierzchni znajdziemy w tab.1.

Tab. 1.   Zasady doboru rozcieńczalnika w zależności od temperatury i wielkości lakierowanej powierzchni

Ważnym czynnikiem wpływającym na dobór szybkości rozcieńczalnika jest również przepływ powietrza w kabinie. Należy zwrócić uwagę na zdolność produktu do wchłaniania „mgły lakierniczej”, który zależy od kondycji kabiny (stopień zanieczyszczenia filtrów) i dobrać szybkość rozcieńczalnika tak, aby aplikacja była najłatwiejsza.

ZALETY I ZAGROŻENIA UŻYCIA SZYBKIEGO ROZCIEŃCZALNIKA

To co nazywamy potocznie „szybki rozcieńczalnikiem” z punktu widzenia receptury laboratoryjnej jest kompozycją rozcieńczalników cechujących się stosunkowo szybkim odparowaniem. Z punktu widzenia lakiernika użycie szybkiego rozcieńczalnika oznacza szybsze uzyskiwanie np. pyłosuchości lub suchości dotykowej, lecz z drugiej strony utrudnioną aplikację np. w podwyższonej temperaturze.

Tab. 2.   Przykładowe zestawienie zalet i zagrożeń wynikających z użycia szybkiego rozcieńczalnika.

ZALETY I ZAGROŻENIA UŻYCIA SZYBKIEGO UTWARDZACZA

Z punktu widzenia chemicznego „szybki utwardzacz” to utwardzacz w którym dodatkowo znajduje się katalizator, którego zadaniem jest przyspieszanie przebiegu reakcji chemicznych w stosunku do utwardzacza standardowego. Najczęściej oprócz dodatku katalizatora w utwardzaczu szybkim stosuje się „szybszą” kompozycję rozcieńczalników mającą na celu przyspieszenie pierwszego etapu wysychania fizycznego. Ilość i rodzaj katalizatora jest dobierana w taki sposób, żeby uzyskać zakładany efekt przyspieszania mając na uwadze zminimalizowanie niekorzystnych efektów jego użycia. Szybki utwardzacz został stworzony z myślą o tym, żeby w sytuacji kiedy nie ma możliwości przyspieszenia procesu za pomocą temperatury (np. brak komory lub oszczędności na ogrzewaniu) uzyskać utwardzenie w akceptowalnym czasie.

Szybki utwardzacz stosujemy w sytuacji w której nie mamy możliwości wygrzewania powłoki. Przy wygrzewaniu zawsze bezpieczniej jest użyć utwardzacza standardowego.

Tab. 3.   Przykładowe zestawienie zalet i zagrożeń wynikających z użycia szybkiego utwardzacza.

PODSUMOWANIE

Możliwość skrócenia cyklu naprawy dzięki użyciu szybkiego utwardzacza
i rozcieńczalnika jest niewątpliwie kusząca. Stąd też powszechne ich używanie szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Szybsze układy utwardzacza
i rozcieńczalnika są pomocne, niestety bardziej wrażliwe na ewentualne błędy ze strony lakiernika. W przypadku słabszych warunków stanowią jedyne możliwe rozwiązanie, aby uzyskać utwardzenie produktu i przeprowadzić naprawę w akceptowalnym czasie. Znajomość zagrożeń (potencjalne wady lakiernicze) wynikających z użycia układów przyspieszających schnięcie i chemiczne utwardzanie daje lakiernikowi możliwość świadomego wyboru technologii o najmniejszym poziomie ryzyka.

dr inż. Tomasz TOMCZYK

v-ce Dyrektor

Dział Szkoleń NOVOL