Pułapki lakierowania bazą koloru

Jednym z największych wyzwań w sztuce lakierniczej jest uzyskanie na naprawianym fragmencie karoserii identycznej barwy, jak na pozostałych elementach. Niewielka różnica w odcieniu koloru w zasadzie dyskwalifikuje naprawę. A przecież chodzi o to, aby klient, odbierając swój samochód, nie miał zastrzeżeń do jakości wykonanej pracy. Na szczęście są sprawdzone sposoby na uniknięcie tego rodzaju wpadek.

Lakierowane elementy nie powinny różnić się od tych, które naprawiane nie były. Niestety, często można zobaczyć samochody, w których fragmenty karoserii lub całe elementy wyróżniają się odcieniem, intensywnością bądź brakiem intensywności ziarna, niekiedy, patrząc na element pod kątem, na powierzchni można zauważyć nierówne układanie się cieni lub szarości. Taki widok psuje opinię nie tylko wykonawcom takich napraw, ale podważa prestiż całej branży lakierniczej.

Co robić, aby unikać tego rodzaju przykrych niespodzianek, a w ostateczności pretensji klientów?

Zanim rozpocznie się proces przygotowywania bazy koloru, należy sprawdzić, czy kolor na pojeździe jest zgodny z oznaczeniem na nadwoziu, inaczej mówiąc – czy lakier jest oryginalny, czy może wcześniej był naprawiany. W dawnych czasach wraz z samochodem klient odbierał puszkę lakieru, co miało umożliwić samodzielną naprawę drobnych odprysków. Niewielu właścicieli Polskich Fiatów 125p korzystało z tej możliwości. Prawdziwa zabawa zaczynała się, kiedy zawartość puszki wybierała wolność, a najciekawiej było w czasie rodzinnej podróży wakacyjnej. Od lat kolor samochodu zakodowany jest jako kod OEM zapisany na tabliczce znamionowej. Oznaczenie kolorów i rodzajów lakierów jest różne u różnych producentów, na przykład BMW zapisuje pełną nazwę lakieru, Opel literami oznacza rodzaj lakieru (A – akrylowy, E – z bazą wodną, Y – metalizowany, Z – dwuskładnikowy), cyframi jego kolor. Ustalenie koloru i rodzaju lakieru na podstawie numeru VIN jest możliwe jedynie po dotarciu do bazy danego producenta i sprawdzeniu kompletacji konkretnego egzemplarza samochodu. Listy kolorów są dostępne w internecie na stronach producentów lub dedykowanych lakiernikom, prowadzonych przez profesjonalistów, stronach internetowych.

Należy pamiętać, iż każdy lakier pod wpływem światła, temperatury, najróżniejszych związków chemicznych w atmosferze, opadów deszczu, śniegu, wilgoci i słońca zmienia swoje cechy i odcień. Zatem użycie lakieru dobranego według oznaczeń producenta wcale nie gwarantuje, iż fragment naprawiany nie będzie się różnił od nienaprawianego. Wręcz przeciwnie – można mieć pewność, że różnica będzie widoczna. Dlatego dobór koloru należy przeprowadzić nie tylko w przypadku już wcześniej naprawianych elementów, ale także wtedy, gdy naprawiane nie były.

Po wybraniu miejsca, do którego należy dopasować odcień i kolor lakieru należy je odtłuścić, usunąć osady i brud, a następnie drobną pastą polerską z pomocą polerki bądź ręcznie odpowiednią ściereczką usuwamy pozostałe zanieczyszczenia z zewnętrznej warstwy lakieru. Najlepiej jest wytypować to miejsce na całej krawędzi przylegającej do lakierowanego elementu, bo próbki zawsze należy przykładać do czystej krawędzi, a po montażu od razu będzie można porównać efekt dopasowania, co skróci czas naprawy.

Przystępując do doboru koloru, ważne jest posiadanie przynajmniej aktualnej dokumentacji kolorystycznej wskaźników kolorów lakierów. W razie ich braku należy w najbliższej mieszalni lakierów samochodowych złożyć zamówienie i, jako wzorzec, dostarczyć element z właściwym lakierem.

Większość autoryzowanych lakierni posiada na wyposażeniu spektrofotometr do porównań lakieru.

Technologia pomiaru jest następująca: po oczyszczeniu powierzchni, (jeśli naprawiany jest lakier z efektem metalicznym należy wybrać rodzaj ziarna), zgodnie z instrukcją wykonuje się pomiar i wgrywa dane do programu kolorystycznego. Program przedstawi kilka propozycji, z których wybiera się najlepszą, dla której wykonuje się próbkę natryskową. Po nałożeniu warstwy lakieru bezbarwnego i wysuszeniu próbkę można porównać z oryginalnym lakierem. Jeżeli nie ma różnic, to można przygotować bazę i lakierować na tzw odcięcie. Jeżeli próbka się różni, to wykorzystując oprogramowanie, trzeba wprowadzić korekty. Należy wykonać odczyt z próbki, który system porównuje z pierwotnym odczytem i przedstawia propozycję skorygowanego lakieru. Krok następny to ponowny natrysk próbki i, po wysuszeniu, porównanie z oryginałem. Należy pamiętać, że bardzo ważną czynnością podczas przygotowywania bazy jest bardzo dokładne porcjowanie, a na koniec, dokładne wymieszanie pigmentów przed dodaniem dodatków. Bardzo ważne jest uzyskanie jednorodnej mieszanki.

Po stwierdzeniu zgodności koloru przygotowanego z oryginałem, przygotowaną bazę zgodnie z instrukcją rozcieńcza się odpowiednią ilością właściwego rozcieńczalnika, aby uzyskać właściwą lepkość do natrysku. Następnie tak przygotowaną mieszaninę wlewa się do kubka pistoletu przez odpowiednie sitko (jednorazowe bądź wielokrotnego użycia, inne do baz wodnych a inne do baz organicznych).

Do włączonej kabiny wstawia się przygotowane wcześniej elementy bądź cały, już  oklejony samochód. Ewentualnie należy uzupełnić oklejenie. Lakiernik nakłada nowy kombinezon jednorazowy, rękawiczki, okulary i maskę z filtrami A1 P1, ewentualnie ochronę na obuwie i głowę i przystępuje do odtłuszczania powierzchni (dwie ściereczki – mokra i do wytarcia). Po odparowaniu odtłuszczacza, należy obszar lakierowania odpylić sprężonym powietrzem, po czym ewentualne drobiny pyłów usuwa się ścierką antystatyczną. Lakiernik zdejmuje pistolet z bazą z uchwytu lub stojaka i po przeregulowaniu oraz sprawdzeniu działania przystępuje do lakierowania. Warstwy nakłada się oraz odpowiednio suszy zgodnie z instrukcją producenta lakierów. Ważne podczas lakierowania bazą jest właściwe nakładanie kolejnych warstw tak, aby nie było miejsc mokrych i suchych. Jeśli w instrukcji nie będzie podany czas potrzebny do odparowania bazy przed lakierowaniem lakierem bezbarwnym, to rozpoczęcie nakładania warstwy bezbarwnej można rozpocząć gdy powierzchnia bazy we wszystkich załamaniach będzie matowa.

Narzędzia:

• Pistolet do bazy – dysza 1,2-1,3
• Pistolet do lakieru bezbarwnego – dysza 1,3-1,4
• Pistolet do odmuchania

Materiały okołolakiernicze:

• ścierka bawełniana
• ścierka antystatyczna
• zmywacz
• odtłuszczacz
• sitko do lakieru bezbarwnego 90 µm (mikronów)
• sitko do lakieru wodnego 130 µm lub do lakieru konwencjalnego 190 µm (organiczny)

BHP

• kombinezon jednorazowy
• rękawiczki
• okulary
• maska z filtrami A1 P1
• ochrona na obuwie
• ochrona głowy

Tekst i zdjęcia: Mirosław Rutkowski, Mieczysław Sieczkowski