Zgrzewarki

Omówienie tego problemu warto rozpocząć od analizy momentu demontażu elementu połączonego metodą zgrzewania. Każdy kto próbował rozłączyć zgrzeiny współczesnego samochodu przekonał się, że dotychczasowe metody, czyli np. wiertarka z „niby” frezem, nie daje sobie rady. Konieczne staje się zastosowanie albo specjalnych frezarek albo frezów o bardzo dużej twardości, najlepiej zainstalowanych w specjalnych maszynach pneumatycznych. Jaka jest przyczyna tak twardych połączeń zgrzewanych?
Główna to zastosowanie do budowy karoserii samochodowych nowoczesnych gatunków stali o bardzo wysokich wytrzymałościowych parametrach mechanicznych. Najwięcej problemów podczas łączenia i rozłączania nastręcza stal borowa, np. USIBOR. Podczas łączenia elementów karoserii w procesie produkcji pojazdu konieczne jest stosowania bardzo wysokich parametrów pracy. Dotyczy to zarówno prądu zgrzewania jak i docisku elektrod. Prąd dochodzi nawet do 15 kA, a docisk dochodzi do 650 daN. Podczas procesu zgrzewania wykonywanego przy zastosowaniu tak ekstremalnych parametrów pracy oraz biorąc pod uwagę własności mechaniczne blach borowych oraz HSS i UHSS, powstają spoiny o bardzo dużej twardości, niepozwalające na obróbkę mechaniczną skrawaniem tradycyjnymi metodami. Tutaj warto zadać sobie pytanie: skoro w procesie produkcji konieczne jest zastosowanie tak wysokich parametrów, to jakich należy użyć w warsztacie podczas naprawy? Oczywiście nie wszystkie elementy we współczesnej karoserii są wykonane z blach z domieszką boru. Ale wiele z nich wyprodukowano z blach o niewiele gorszych parametrach, co wymaga również zastosowania wysokiej klasy zgrzewarek.
Jak wybrać zgrzewarkę
Wybór marki zgrzewarki to sprawa bardziej reklamy i handlu. Wybierając maszynę do zgrzewania współczesnej karoserii samochodowej należy przede wszystkim skupić się na sprawdzeniu podstawowych parametrów jakie posiada urządzenie. Z praktyki wiadomo, że mało kto samodzielnie potrafi skutecznie przeanalizować nawet wybrane najważniejsze parametry pracy jakimi są: prąd zgrzewania oraz docisk elektrod. Najczęściej można usłyszeć, że blacharz czy tez właściciel warsztatu wybrał dane urządzenie bo przeczytał w ulotce reklamowej lu usłyszał od sprzedawcy, że to jest świetne, niedrogie urządzenie i można nim zgrzewać nawet 2 blachy o grubości 3 mm… no i oczywiści „po co przepłacać” za drogie zgrzewarki innych producentów. Niestety najczęściej to fikcja bo urządzenia te nie posiadają możliwości zgrzewania przy odpowiednio wysokich prądach jak i często nie mają możliwości wymuszonego docisku (np. pneumatycznego) elektrod zgrzewających.

Podstawowe parametry zgrzewania:
1.Maksymalny prąd zgrzewania – min. 12 kA
2.Docisk elektrod – min. 350 daN

W przypadku stosowania tak wysokich prądów podczas procesu łączenia blach wysokogatunkowych wydzielają się znaczne ilości energii cieplej. Dotyczy to zarówno elektrod zgrzewarki w miejscu wykonywania połączenia jak i części składowych samego urządzenia zgrzewającego. W celu uzyskania połączeń o odpowiedniej jakości i wytrzymałości zgrzewarka musi posiadać system chłodzenia cieczą w obiegu wymuszonym. Chłodzone są zarówno elektrody zgrzewarki i części składowego samego agregatu zgrzewarki.

Dodatkowo warto aby zgrzewarka wyposażona był w fabryczny system inteligentnego doboru odpowiednich parametrów zgrzewania w zależności od łączonych elementów. Dotyczy to zarówno grubości blach jak i własności mechanicznych stopu stalowego. Urządzenie na ułamek sekundy przed wykonaniem zgrzeiny dokonuje analizy łączonych elementów i automatycznie dobiera prąd zgrzewania, siłę docisku jak i czas.
Spoter z możliwością zgrzewania…

Czy to jest w ogóle możliwe? Tak, ale spoter musiałby posiadać możliwość wygenerowania prądu zgrzewania powyżej 10 kA oraz wymuszony docisk elektrod min 300 daN. Niestety niektórzy nieświadomi (lub nieuczciwi) sprzedawcy takich rozwiązań od wielu lat oferują spotery o parametrze zgrzewania 3-4 kA jako zgrzewarki, które po doposażeniu w ręcznie dociskane kleszcze zgrzewające maja rzekomo być wystarczające do zgrzewania współczesnej karoserii samochodowej.

Warto wykazać zainteresowanie i we własnym zakresie drążyć temat od strony technicznej aby nie dać się oszukać i podczas doboru odpowiedniego urządzenia kierować się wyłącznie pragmatyczną wiedzą techniczną, nie ulegając zbytnio chwytom marketingowym.
Bogusław Raatz
www.raatz.pl