Pistolety – rodzaje, regulacja

W naprawach powłok lakierowych podstawą poprawnego wykonania są odpowiednio dobrane narzędzia oraz materiały do konkretnej pracy.Ważna jest umiejętność korzystania z narzędzi, właściwa ich regulacja i konserwacja.

Najbardziej znanym narzędziem lakiernika jest automat ułatwiający, lepiej i szybciej niż pędzlem, nakładanie poszczególnych warstw na lakierowane powierzchnie. Pistolet jest wręcz symbolem i znakiem rozpoznawczym zawodu lakiernika. Pistolet jest narzędziem do nanoszenie równomiernego materiału lakierniczego na przygotowaną do tego powierzchnię. O jego jakości decyduje precyzja wykonania oraz ergonomia i doświadczenie osoby korzystającej z pistoletu. Bardzo ważna jest umiejętność odpowiedniego ustawienia lepkości nanoszonego lakieru, ustawienie ciśnienia i ilości powietrza niezbędnego do natrysku.

Na jakiej zasadzie pracuje pistolet lakierniczy?

Wykorzystuje dynamiczne właściwości strumieni cieczy i gazu. Materiał lakierniczy znajdujący się w pojemniku (obojętne nad, czy pod rękojeścią) zasysany jest przez przepływający strumień powietrza w kierunku dyszy materiałowej, której otwór dozujący jest zamykany iglicą sterowaną przez język spustowy w rękojeści. Ten sam język spustowy steruje zaworem powietrza. Charakterystyczne jest to, że jako pierwszy otwiera się zawór powietrzny, a dopiero po dalszym ściąganiu języka, następuje otwieranie iglicy materiałowej. Takie ustawienie pozwala na kontrole i regulację ilości powietrza, bez konieczności zużywania materiału lakierniczego. Trzecim elementem sterującym strumieniem materiału lakierniczego w pistolecie jest głowica powietrzna. Jest ona wykonana bardzo precyzyjnie i nie ma żadnej regulacji. Jej rolą jest rozdrobnienie strumienia lakieru na bardzo drobne krople „atomizacja” i doniesienia w kokonie (w kształcie tulipana) osłaniającego strumienia powietrza na powierzchnię lakierowaną. Równomierne nałożenie warstwy lakieru zależy od tego, czy lakiernik potrafi zachować właściwą, niezmienną odległość oraz utrzyma oś pistoletu prostopadle do lakierowanej powierzchni. W jednym procesie lakierowania prowadzenie pistoletu musi być niezmienne, w przeciwnym razie poszczególne fragmenty lakierowanej powierzchni mogą nie być jednolite; mogą pojawić się miejscowe różnice powłoki.

Jakie parametry możemy regulować w pistolecie?

Wydatek materiału lakierniczego w pożądanym zakresie reguluje się iglicą materiałową. Aby zwiększyć lub zmniejszyć znacząco wydatek należy wymienić komplet tj. dyszę materiałową z z odpowiednio dobraną (większą lub mniejszą) średnicą dyszy oraz ukompletowaną z nią iglicą i kappe powietrzną (zawsze w komplecie fabrycznie skalibrowanym).

Ciśnienie powietrza doprowadzanego do pistoletu reguluje się manometrem umieszczonym przy rękojeści pistoletu. Regulacja pozwala ustawić właściwy strumień powietrza.

Kształt pióropusza wychodzącego z pistoletu również reguluje się pokrętłem umieszczonym zazwyczaj na bocznej płaszczyźnie pistoletu w sąsiedztwie mocowaniu dysz. Zarys strumienia można ustawić płynnie od kształtu koła, do wylakierowania wewnętrznego naroża, do dużej elipsy, pozwalającej na lakierowanie powierzchni.

Mycie i konserwacja pistoletu

Aby zapewnić długą żywotność precyzyjnego narzędzia, jakim jest pistolet lakierniczy, należy używać właściwych stojaków i uchwytów, chronić przed upadkiem całości bądź jakiejkolwiek jego części, weryfikować stan uszczelnień oraz po każdorazowym użytkowaniu wymyć we właściwych rozcieńczalnikach i osuszyć. Należy pamiętać o tym, aby do kanałów powietrznych nie wprowadzać zanieczyszczonych rozcieńczalników. Osady pozostające w kanałach ograniczą bądź zupełnie zatamują przepływ powietrza, co odbije się na jakości pióropusza do lakierowania. Najpewniejszym zabezpieczeniem przed wlewaniem się brudnych rozcieńczalników jest elastyczna stożkowa końcówka z doprowadzonym niewielkim strumieniem powietrza wetknięta w kanał zasilania powietrzem pistoletu. Do mycia używamy specjalnych szczotek i igieł nie niszczących powierzchni pistoletu i jego elementów oraz odpowiednich rozcieńczalników do mycia. Następnie przepłukujemy czystym rozcieńczalnikiem i osuszamy dmuchawką powietrzną. Tak przygotowane elementy i korpus składamy zwracając uwagę na prawidłowy wygląd uszczelek i wieszamy zmontowany pistolet na właściwy uchwyt.

Kubki na materiały lakiernicze

Systemy zasilania pistoletów w materiał – za pomocą kubków lokowanych na pistolecie oraz pod pistoletem oraz za pomocą zasilania pompą materiałową. Te dwa ostatnie stosujemy przy lakierowaniu dużych płaszczyzn jak kontenery, autobusy itp. W naprawach lokalnych stosujemy kubki na pistolecie. Dostępnei są kubki o różnych pojemnościach wykonane z tworzyw sztucznych lub aluminium. Dla firm posiadających dużą liczbę napraw, przygotowano kubki jednorazowe sztywne bądź z miękkim wkładem. Te jednorazowe zdecydowanie zmniejszają zapotrzebowanie na rozcieńczalniki do mycia, lecz wymagają oddzielnego pojemnika na odpady – pozostałości farb i tworzywa sztuczne. Zaletą jest możliwość przechowania pozostałości bazy typowego koloru, szczególnie w ASO gdzie pracuje się na kilkunastu kolorach.

Rodzaje pistoletów lakierniczych

W zależności od zasobności firmy, można zakupić pistolety właściwe do każdej powłoki nakładanej na pojazd zaczynając od pistoletu:

• do szpachli natryskowej – w zasadzie już ten produkt wyszedł z użycia.
• do gruntów – dysze 1,3 – 1,5 mm
• do podkładów wypełniających – dysze 1,8 – 2,2 mm
• do podkładów mokre na mokre – dysze 1,3 – 1.5 mm
• do baz – HVLP lub RP – dysze 1,3 -1,5 mm
• do lakierów bezbarwnych RP dysze 1,3 – 1,5 mm
• do lakierów akrylowych RP dysze 1,4 – 1,6 mm
• do zaprawek mini, dysze co najmniej 1,0 mm
• do przedmuchiwania

To jeszcze nie koniec potrzeb, bo w celu zabezpieczenia się przed „to nie ja popsułem” każdy lakiernik lub pomocnik powinien posiadać własny zestaw pistoletów.

Autorzy: Mirosław Rutkowski i Mieczysław Sieczkowski

Wyjaśnienie – HVLP ciśnienie w kappie powietrza nie przekracza 0.71 bar – transferuje dużą objętość materiału przy niskim ciśnieniu – wolna praca

RP – zredukowane ciśnienie lakierowania w celu zmniejszenia stopnia mgły lakierniczej – szybka praca