UWAGA KONTROLE

Bezpieczeństwo pracy, ewidencja emisji i odpadów prowadzona zgodnie a aktualnymi wymogami, spełnienie wymagań tzw. rozporządzenia REACH, dokumentacja maszyn i urządzeń technicznych czy zabezpieczenie ppoż… to tylko wybrane elementy kontrolowane w warsztatach samochodowych. Dotychczasowe kontrole prowadzone były z „umiarkowaną częstotliwością”. Czy zmieni się to w 2009 roku? Wszystko wskazuje na to, że w związku z nowymi obowiązkami – szczególnie wynikającymi z przepisów dotyczących chemikaliów – Inspekcja Pracy oraz inne instytucje kontrolujące zaostrzą system kontroli i uważniej przyjrzą się naszej branży.

O tym, ze nie są to jedynie obietnice świadczy chociażby fakt, że zapowiedź kontroli warsztatów samochodowych uwzględniona została w oficjalnym planie działań Państwowej Inspekcji Pracy na 2009 rok. Tym samym weryfikacja przestrzegania przepisów bhp oraz wypełniania obowiązków wynikających z nowych przepisów o tzw. systemie REACH stała się faktem. Co więcej, we wspomnianym planie PIP zapowiada, że kontrole realizowane będą we współpracy z Urzędem Dozoru Technicznego – dotyczyć będą więc również dostosowania urządzeń w warsztatach do tzw. wymagań minimalnych. W ramach działań kontrolnych Inspekcja Pracy współpracuje też między innymi z Inspekcją Ochrony Środowiska, Biurem do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych czy Państwową Strażą Pożarną a nawet Policją.

Zakres kontroli – czyli na co Inspektorzy Pracy zwracają uwagę?
Działalność i obowiązki związane z prowadzeniem warsztatów samochodowych oraz lakierni regulowane są dużą ilością przepisów. Poza regulacjami dotyczącymi wszystkich pracodawców, takimi jak kodeks pracy czy ogólne wymagania w zakresie bhp oraz ochrony środowiska działalność warsztatów podlega szeregowi wymagań szczegółowych uwzględniających specyfikę działalności. Wypełnienie wszystkich obowiązków wiąże się z koniecznością przygotowania wielu dokumentów sprawdzanych podczas kontroli – np. instrukcji bhp i obowiązkowej dokumentacji oceny ryzyka zawodowego dla poszczególnych stanowisk warsztatu. Ze względu na specyfikę prac prowadzonych warsztatach samochodowych, Inspektorzy Pracy zweryfikować mogą też dokumentację związaną z występowaniem czynników szkodliwych, doborem i przydziałem środków ochrony osobistej, dokumentację szkoleń pracowników czy protokoły z ewentualnych postępowań wypadkowych.

WIOŚ, PSP, UDT – kto jeszcze skontroluje warsztaty?
W związku z zaostrzeniem przepisów z zakresu ochrony środowiska oraz aktualnymi uregulowaniami związanymi z substancjami chemicznymi – tzw. wymagania systemu REACH, poza wizytą Inspektora Pracy możemy spodziewać się kontroli z Inspekcji Ochrony Środowiska. Co istotne, jeśli w warsztacie prowadzone są prace lakiernicze najprawdopodobniej niezbędne jest nie tylko uzyskanie pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza ale przede wszystkim udokumentowanie, prawidłowego prowadzenia obowiązkowej ewidencji emisji. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska może też skontrolować jak rozwiązana jest w warsztacie kwestia gospodarki odpadami oraz czy przygotowywane są obowiązkowe sprawozdania w tym zakresie (tzw. oś-op1). Inne dokumenty jakie sprawdzić może zarówno Inspektor WIOŚ jak i kontrola Państwowej Straży Pożarnej to np. dokumentacja substancji chemicznych wykorzystywanych w warsztacie. Ponadto kontrola PSP weryfikuje oczywiście warunki zabezpieczenia ppoż. oraz dokumentację z tym związaną – np. instrukcję postępowania na wypadek pożaru w zakładzie.
Większość warsztatów samochodowych wyposażona jest w podnośniki samochodowe. Obowiązkiem właściciela warsztatu, który posiada taki podnośnik jest nie tylko zgłoszenie urządzenia do Urzędu Dozoru Technicznego, ale w przypadku kiedy podnośnik nie posiada deklaracji zgodności z wymaganiami minimalnymi UE, takie dostosowanie dźwignika, aby spełniał on aktualne wymogi tzw. dyrektywy narzędziowej w zakresie bezpieczeństwa. Po zgłoszeniu podnośnika, UDT przeprowadza badanie odbiorcze, które jest podstawą do wydania decyzji zezwalającej na użytkowanie. Sama decyzja, nie oznacza jednak bezterminowej zgody na korzystanie z podnośnika – konieczne coroczne przeprowadzanie badań technicznych oraz dokonywanie regularnych przeglądów konserwacyjnych – zdarzenia te muszą być udokumentowane protokołami przeglądów. Inspektor UDT podczas kontroli ma prawo nie tylko zweryfikować stan urządzeń w firmie, ale również sprawdzić dokumentację potwierdzającą dostosowanie do obowiązujących wymogów – w tym wymogów dyrektyw UE.

Czy można przygotować się do kontroli?
Poza weryfikacją samych warunków bezpośrednio w warsztacie, Inspektorzy niemal zawsze sprawdzają obowiązkową dokumentację. Poniższa lista/tabela zawiera wykaz dokumentów o jakie najprawdopodobniej zapyta inspektor podczas kontroli – z pewnością warto się przygotować i w porę zadbać o to, aby dokumenty te znalazły się w warsztacie – tym bardziej że niewywiązanie się z obowiązków jakie nakłada na nas prawo, może sporo kosztować. Tabela nie wyczerpuje pełnej listy dokumentów, które powinny znajdować się w warsztacie na wypadek kontroli – jest to jedynie wycinek tego na co zwracają uwagę inspektorzy.

KategoriaPrzykładowe dokumenty weryfikowane podczas kontroliUwagi
BHPInstrukcje stanowiskowe dotyczące stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników, obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych, postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi oraz udzielania pierwszej pomocy.•Instrukcje powinny być opracowane dla każdego stanowiska oddzielnie
•Instrukcje, powinny być ogólnie dostępne dla pracowników – najlepiej jeśli są wywieszone bezpośrednio w pobliżu stanowisk pracy.
•Obowiązek posiadania instrukcji stanowiskowych wynika z § 41 rozporządzenia MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.)
Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego•Szczegółowe karty oceny ryzyka zawodowego, powinny być opracowane dla każdego ze stanowisk pracy w warsztacie
•Do karty oceny ryzyka zawodowego powinny być dołączone podpisane przez pracownika oświadczenie, potwierdzające że zapoznał się on z kartą dla swojego stanowiska.
•Obowiązek przygotowania ocen ryzyka wynika z art. 226 Kodeksu Pracy i § 39 rozporządzenia MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.)
•Szczegółowe karty oceny ryzyka zawodowego, powinny być opracowane dla każdego ze stanowisk pracy w warsztacie
•Do karty oceny ryzyka zawodowego powinny być dołączone podpisane przez pracownika oświadczenie, potwierdzające że zapoznał się on z kartą dla swojego stanowiska.
•Obowiązek przygotowania ocen ryzyka wynika z art. 226 Kodeksu Pracy i § 39 rozporządzenia MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.)
•Dokumentacji podlegają zarówno badania wstępne jak i obowiązkowe okresowe badania pracowników.
•Skierowanie na badania wstępne, okresowe lub kontrole pracownika jest poleceniem służbowym. Obligatoryjny charakter tych badań określa m.in. art. 229 Kodeksu pracy.
•Poza dokumentacją szkolenia ogólnego w dziedzinie bhp, konieczne jest udokumentowanie instruktaży stanowiskowych oraz okresowych
•Podstawa prawna: art. 207 § 3 Kodeksu Pracy oraz Rozporządzenie MGiP w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz.1860 z późn. zm.).
•Rejestr wypadków jest podstawowym dokumentem wiązanym z wypadkami na terenie warsztatu
•Obowiązek prowadzenia rejestru wypadków wynika z art. 234 § 3 Kodeksu Pracy i § 16 Rozporządzenia RM w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy – Dz. U. Nr 115, poz. 744)
•Obowiązek wynika z Rozporządzenia MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bhp (t.j.: Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650)
•Zgodnie z wymogami prawa pracodawca musi ustalić i udokumentować warunki stosowania środków ochrony indywidualnej, a w szczególności czasu i przypadków, w których powinny być one używane.
Zgodnie z aktualnie obowiązującą ustawą o Państwowej Inspekcji Pracy, kara w postaci grzywny za naruszenie przepisów bhp może wynieść nawet 30.000 zł w sytuacji rażących przekroczeń. W przypadku mniejszych przewinień z zakresu bhp, pracodawca może otrzymać mandat w wysokości od 2.000 zł do 5.000 zł. Inne, równe dotkliwe konsekwencje jakie mogą spotkać przedsiębiorców, którzy nie przestrzegają przepisów to między innymi nakaz wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych a nawet nakaz wstrzymania działalności.
Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami, w przypadku wykrycia nieprawidłowości może również zastosować szereg środków dyscyplinujących – od wydania zarządzenia pokontrolnego i decyzji wyznaczającej termin usunięcia zaniedbań, przez skierowanie wystąpienie do innych organów administracji rządowej i samorządowej z wnioskiem o podjęcie działań (może nawet skierować wniosek do Sądu Grodzkiego i organów ścigania), po wymierzenie kary pieniężnej (mandatu) za naruszenie warunków korzystania ze środowiska. Najbardziej dotkliwą karą – tak jak w przypadku Inspekcji Pracy może być decyzja wstrzymująca działalność zakładu w którym wykryto naruszenie przepisów.

Podobne konsekwencje czekają wszystkich, u których zostaną wykryte nieprawidłowości przy kontroli pozostałych instytucji wymienionych w niniejszym artykule. Warto więc już dziś zabrać się za dostosowanie warsztatów do aktualnych obowiązków wynikających z aktualnych przepisów. Należy jednak pamiętać, że dostosowanie warsztatu zazwyczaj wymaga nie tylko podjęcia odpowiednich działań w zakresie samej organizacji pracy czy weryfikacji stanu urządzeń, ale też sporządzenia odpowiedniej dokumentacji, która potwierdzi wywiązanie się z wspomnianych obowiązków.