Szpachla – zależnie od potrzeb

W naprawach powłok lakierowych szpachle wykorzystujemy do wyrównywania większych wgłębień w powłoce naprawianej. W zależności od miejsca naprawianego, dobieramy  do naprawy odpowiedni rodzaj szpachli. Inną będziemy stosować do wyrównywania powierzchni w elementach z tworzyw sztucznych, a o innych właściwościach do nierówności na progach podłogi bądź na słupkach dachu, a jeszcze inne na skorodowaną blachę.

Rodzaj szpachli dobieramy w zależności od potrzeb, czyli od wielkości powierzchni szpachlowanej, od jej przyczepności do danego podłoża oraz od jej odpowiedniej elastyczności. Aby zapewniać właściwą przyczepność szpachli do podłoża należy je najpierw odpowiednio przygotować przez przeszlifowanie powierzchni odpowiednią gradacją papieru ściernego przy pomocy właściwego urządzenia. Błędem będzie założenie, że jedna warstwa zakryje głębokie rysy. Tak rozumując moglibyśmy szlifować szybko grubym papierem i nałożyć grubą warstwę szpachli aby pozakrywać głębokie rysy. Nic bardziej błędnego. Każda rysa, której nie da się wyrównać #P180, po pewnym czasie będzie widoczna na powierzchni lakierowanej. Tak będzie dlatego, że rozcieńczalniki szpachli, w długotrwałym procesie migracji przez warstwy, odparowują z lakieru i, po pewnym czasie, we wnętrzu rysy pozostaje tylko sucha. Powłoka lakieru w miarę migracji rozcieńczalników opada – latem szybciej, a w pozostałych porach roku wolniej – przez cały czas. Po całkowitym odparowaniu rysa będzie widoczna na zewnątrz powłoki, co jest oczywistym błędem lakierniczym i powodem do reklamacji naprawy.

Szpachle nakłada się na przeszlifowaną blachę lub tworzywo, ale nie na przecięte warstwy powłok lakierowych. W przecięte powłoki wchłaniają się rozcieńczalniki i po ich odparowaniu podczas szlifowania na powłoce lakieru pojawia się tzw. mapowanie – porowaty ślad przecięcia tych warstw.

Istotne jest zabezpieczenie metalu przed korozją. Po usunięciu warstwy rdzy mechanicznie i chemicznie należy powierzchnię przeszlifować i po odtłuszczeniu pokryć podkładem epoksydowym. Materiał ten zawiera dodatki antykorozyjne, dobrze izoluje i ma własności poprawiające przyczepność. Należy pamiętać, iż na ten rodzaj podkładu nie należy nakładać szpachli z włóknem szklanym, w tym przypadku przyczepność będzie bardzo słaba. Z tego samego powodu nie nakłada się szpachli na grunty kwaśne oraz wodorozcieńczalne.

Typowe zastosowanie szpachli

Do wypełniania nierówności w miejscach konstrukcyjnych oraz do głębokiego wypełniania stosuje się szpachlę gruboziarnistą, łatwo obrabialną. Jedna, dwie lub trzy warstwy zazwyczaj wystarczą, lecz podstawowy warunek: każdą warstwę trzeba przeszlifować do #P 180 – 220, a przed nakładaniem następnej warstwy usunąć pył i odtłuścić. Zawsze przed szlifowaniem nakłada się kontrast pozwalający wychwycić wgłębienia w powierzchni. Na koniec cienką warstwą szpachli drobnej wypełnia się drobne nierówności. Po wyschnięciu szlifowanie z kontrastem i jeśli nie ma wgłębień to można przechodzić do następnego etapu, czyli nakładania wypełniacza.

Do wypełniania nierówności na dużych powierzchniach, np. pojazdach dostawczych stosuje się szpachle o przedłużonym procesie utwardzania. Chodzi o to, aby ułatwić proces nakładania

Do skorodowanych blach lub obudów samochodów z laminatów poliestrowych stosuje się szpachle z włóknem szklanym – ważne aby powierzchnie zostały dobrze oczyszczone z rdzy i resztek połamanych laminatów. Pozostanie potrzeba wyrównania cienką warstwą szpachli drobnej wypełniającej drobne nierówności. Po wyschnięciu – kontrast – szlifowanie i jeśli nie ma wgłębień, to możemy przechodzić do następnego etapu, czyli do nakładania wypełniacza.

Do wypełniania nierówności w elementach z tworzyw sztucznych stosujemy szpachlę na tworzywa sztuczne – podłoże musi być przygotowane papierem #P 180 – 220

Niekiedy zachodzi potrzeba wypełnienia drobnych rys na powłoce lakieru – tu znajduje zastosowanie drobna szpachla akrylowa w niewielkich tubach

Zawsze musimy pamiętać o przeszlifowani zewnętrznej krawędzi powłok lakierowych otaczających miejsce szpachlowane przed nakładaniem podkładu wypełniającego papierem # P 320, aby nakładać podkład na drobniejsze rysy po szlifowaniu.

Szpachle wraz z rozwojem technologii, zmieniały się i zawierały coraz lepszej jakości żywice, od nitrocelulozowych o małej zdolności wypełniania poprzez epoksydowe /trudne w obróbce/ do poliestrowych aktualnie stosowanych. Stosujemy do napraw szpachle dwuskładnikowe z utwardzaczem, które zapewniają właściwe utwardzenie. Do krygowania minimalnych rys niekiedy stosujemy szpachle jednokomponentowe. Zawsze przeszlifowaną szpachlę musimy zaizolować od koloru warstwą wypełniacza.

Bardzo ważne jest przestrzeganie instrukcji stosowania produktu. Zmiana proporcji mieszania produktu z utwardzaczem w innej proporcji niż zalecana, będzie skutkować po czasie konkretnymi wadami lakierniczymi. I tak niedomiar utwardzacza spowoduje nie wysychanie szpachli, co w konsekwencji da przesuwającą się miejscami powłokę lakieru. Nadmiar utwardzacza nie przyspieszy schnięcia, natomiast nieprzereagowany utwardzacz będzie oddziaływał na lakier i zmieniał jego kolor. Nierównomierne rozmieszanie utwardzacza z żywicą spowoduje obie te wady jednocześnie na szpachlowanym obszarze w różnych miejscach.

Autor: Mieczysław Sieczkowski, Mirosław Rutkowski