Sądy zaczynają czytać Ogólne Warunki Ubezpieczenia AutoCasco jak umowy kredytowe i … doszukują się nieważności ich zapisów!

Od jakiegoś czasu dostrzec można w orzecznictwie sądów powszechnych w sprawach roszczeń serwisów naprawczych z umów Autocasco przeciwko Towarzystwom Ubezpieczeń wnikliwą analizę zapisów OWU AC. Być może spowodowane to zostało lawiną spraw przeciwko bankom o nieważne zapisy w umowach kredytowych. Skutek niewątpliwie powinien zyskać aprobatę serwisów blacharsko-lakierniczych.

Dlaczego?

Należy sobie powiedzieć wprost, że w realiach rynku napraw pojazdów przez wyspecjalizowane warsztaty naprawcze nie istnieje w praktyce pojęcie stawki średniej. Takie bowiem ujęcie stawki powoduje zniekształcenie realiów rynkowych, gdyż zupełnie pomija przesłankę standardu świadczonych usług naprawczych oraz wyposażenia warsztatu oraz wyszkolenia personelu. Dostrzegają to też sądy wskazując, że do mglistego sformułowania, jakim jest „średnia stawka stosowana przez warsztaty”, jest zapisem nieważnym, ewidentnie celowo sformułowanym przez ubezpieczyciela w niejasny sposób, w celu instrumentalnego wykorzystywania go w toku postępowań likwidacyjnych. Niewątpliwie omawiany zapis zmierza do określenia wysokości świadczenia pieniężnego zakładu ubezpieczeń. Odwołuje się jednak do stawki ustalonej przez zakład ubezpieczeń, bez wskazania jednoznacznych kryteriów doboru. W istocie rzeczy autor ogólnych warunków ubezpieczenia pozostawił zakładowi ubezpieczeń pełną dowolność w ustaleniu stawki wyznaczającej koszt naprawy pojazdu. Taka redakcja ogólnych warunków ubezpieczenia rażąco narusza interesy ubezpieczonego, formalnie umożliwiając zakładowi ubezpieczeń samodzielne kształtowanie rozmiaru obowiązku odszkodowawczego.

Mając na uwadze powyższe, sądy dochodzą do przekonania, że omawiane postanowienia OWU nie spełniają kryteriów przewidzianych w art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2022 r., poz. 2283, t. j.). Zgodnie z tym przepisem, umowa ubezpieczenia, ogólne warunki ubezpieczenia oraz inne wzorce umowy są formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Wobec niejednoznacznego określenia kryteriów, przy których zastosowaniu zakład ubezpieczeń ustala wartość swojego obowiązku, niejednoznaczne sformułowanie należy interpretować na korzyść ubezpieczonego, zgodnie z art. 15 ust. 5 tej samej ustawy. Stosując art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 11 września 2015 r., sąd decyduje się uwzględnić najbardziej korzystną dla ubezpieczonych interpretację. Rozmiar obowiązku odszkodowawczego powinna, w okolicznościach konkretnej sprawy, wyznaczać zatem stawka stosowana przez warsztat, któremu zlecono naprawę.

Analogicznie sądy oceniają pojawiające się w OWU AC pojęcie „cen usług stosowanych przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie miejsca naprawy pojazdu”. Termin ten również jest niejednoznaczny i budzi liczne wątpliwości interpretacyjne, a zatem nie może być interpretowany na niekorzyść serwisu naprawczego. W szczególności zaś nie może być interpretowany w ten sposób, że poszkodowany powinien dokonywać naprawy w warsztacie współpracującym z pozwanym ubezpieczycielem i udzielającym ewentualnych zniżek lub rabatów na usługi. Takie rozumienie – jak stwierdzają sądy – prowadziłoby do nieuprawnionego monopolu pewnych podmiotów oraz uzyskania przez nie nieuzasadnionej przewagi rynkowej, a także stałoby w sprzeczności z istotą odszkodowania.