W przypadku prawidłowo lub nieprawidłowo ustawionej geometrii układu jezdnego pojazdu zwykle mówi się o przyspieszonym zużyciu opon, elementów zawieszenia kół oraz ewentualnie bezpieczeństwie jazdy. W przypadku samochodów osobowych jest to bliskie prawdy. Inaczej się ma jednak sprawa kiedy rozpatruje się aspekty użytkowania pojazdów powyżej 3,5 będących na wyposażeniu flot transportowych. Specjaliści w branży transportowej oraz pracownicy bezpośrednio z nim związani wiedzą, że dochodzi jeszcze jeden ważny czynnik: zużycie paliwa.
Producent pojazdu tak zaprojektował układ jezdny aby zminimalizować naturalne opory toczenia. Wszelkie niepożądane opory to jak jazda na zaciągniętym hamulcu. Oto jak niewłaściwa geometria układu jezdnego wpływa na warunki ekonomiczne eksploatacji pojazdu:
Najtrudniejsze do usunięcia są wady związane z nieprawidłową geometrią ramy nośnej pojazdu. Problem pojawia się, kiedy to, po stwierdzeniu odchyleń od parametrów określonych przez producenta pojazdu, nie udaje się ustawić prawidłowo poszczególnych parametrów geometrycznych. Może to wskazywać na problem zbyt dużego odchyleń kształtu ramy nośnej, do której to zamocowane są elementy układu kierowniczego oraz osie nieskrętne.
Konieczne jest wykonanie kontroli kształtu ramy w trzech płaszczyznach. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowego kształtu ramy konieczne jest jest wyprostowanie na specjalnych stanowisku naprawczym.
Rys. Pomiar ramy urządzeniem RAM-EXAM™ (HERKULES)
Pomiar i regulacja geometrii
Kolejny raz należy przypomnieć, że geometria to nie zbieżność, a zbieżność to nie geometria układu jezdnego. Geometria układu jezdnego (w skrócie: kół) to zbiór wielu parametrów, które składają się na takie, a nie inne ustawienie kół i osi wobec siebie jak i elementów konstrukcyjnych pojazdu. Ograniczanie kontroli i regulacji geometrii do samej zbieżności i do tego zwykle osi kierowanej, to kardynalny błąd. Bł,ad ten wynika często z niedostatecznej znajomości problemu ale czasami z chęci skrócenia procesu diagnostycznego. Jak występuje problem tzw. ścigania pojazdu to znaczna większość użytkowników, ale niestety i mechaników kieruje swoją uwagę w kierunku zbieżności osi kierowanej. Nic bardziej błędnego. Z doświadczeń warsztatów, w których zawsze wykonuje się tzw. pełną geometrię, czyli kontrolę wszystkich najbardziej istotnych parametrów wynika, że najczęstszą przyczyną ściągania pojazdu na lewą lub prawą stronę, nie jest zbieżność, a wyprzedzenie sworznia zwrotnicy.
Fot. Pomiar geometrii układu jezdnego (HERKULES)
Wyprzedzenie osi sworznia zwrotnicy
Starsze pojazdy ciężarowe miały dość duże wartości wyprzedzenia sworznia zwrotnicy co ułatwiało prowadzenie pojazdów na nierównościach. Dodatkowo pojazd dobrze utrzymywał kierunek jazdy na wprost bez konieczność ciągłej ingerencji kierowcy. Było to również spowodowane tym, że dawne ciężarówki nie zawsze posiadały układ wspomagania lub nie były one tak skuteczne jak współczesne.
Rys. Wyprzedzenie osi sworznia zwrotnicy
Zmniejszony kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy powoduje, że pojazd staje się bardziej czuły na nierówności drogi. Zwiększa się również reagowanie na wszelkie inne nieprawidłowości układu kierowniczego czego efektem może być właśnie tzw. ściąganie. Kat wyprzedzenia jest bardzo ważny i powinien być sprawdzony przy każdej kontroli układu jazdy. Poza tym ,że parametr ten powinien być w zakresie tolerancji podawanej przez producenta pojazdu to warto dodatkowo zwrócić uwagę aby po obu stronach układu kierowniczego był jak najbardziej zbliżony. Jeżeli nawet mieści się w zakresie tolerancji to warto tak ustawić wyprzedzenie aby po oby stronach był jak najbardziej zbliżona wartość. Im bardziej nierówna wartość pomiędzy lewą, a prawą stroną, tym większa tendencja do ściągania.
Bogusław Raatz
– Wolę mieć cel i go realizować niż marzyć – mówi Sławomir Gołąb, właściciel Serwisu Blacharsko – Lakierniczego AACOLOR w Myślenicach. Firma powstała w 2020 roku. Widok Astona Martina, Maserati, Maclarena czy Porsche czekających tu …
Systemy do napraw kabin Zwykle montowane są one do kratownicy podobnie jak w przypadku naprawy ram. Kabina mocowana jest na części nośnej z uchwytami pośrednimi, do których zainstalowane są uchwyty specjalizowane do montażu kabin …
Kluczowe dla opłacalności usług związanych z naprawami konstrukcji pojazdów użytkowych jest umiejętny dobór technologii, urządzeń oraz odpowiednie wdrożenie całego systemu w serwisie. O ile coraz częściej właściciele warsztatów i kadra zarządzająca doskonale rozumie konieczność …
Rozwój konstrukcji pojazdów jest widoczny zarówno w ewolucji systemów napędowych, układów elektronicznej kontroli trakcji oraz bezpieczeństwa jazdy ale i konstrukcji karoserii. Dla rynku napraw karoserii to właśnie zmiany w tym zakresie są najbardziej istotne …
Korozja nadwozia samochodu to nie tylko korozja szczelinowa i korozja perforacyjna czy pod powłokowa. To także korozja powstała od czynników eksploatacyjnych: mechanicznych i chemicznych. Konieczne jest zatem zweryfikowanie dotychczasowego myślenia o korodowaniu nadwozi samochodów …
– Wolę mieć cel i go realizować niż marzyć – mówi Sławomir Gołąb, właściciel Serwisu Blacharsko – Lakierniczego AACOLOR w Myślenicach. Firma powstała w 2020 roku. Widok Astona Martina, Maserati, Maclarena czy Porsche czekających tu …
Szymon Orzeszko, który od dwudziestu lat maluje aerografem po raz kolejny dzieli się z nami swoją wiedzą, tym razem opowiada jak malował motocykl, którego głównym tematem przewodnim była osoba generała Witolda Urbanowicza dowódcy dywizjonu 303 …
Wśród samochodów zasługujących na miano kultowych jedno z ważniejszych miejsc zajmuje brytyjski Mini. Zaprojektowany w drugiej połowie lat 50. ubiegłego wieku produkowany był do końca stulecia. Dziś ten ceniony przez kolekcjonerów klasyk w Wielkiej Brytanii …
Patrycjusz Gaj, jeden z liderów lakiernictwa customowego w Polsce, podzielił się z Czytelnikami Lakiernika swoimi wrażeniami z Japonii, gdzie odbywa się Yokohama Hot Rod Custom Show. Japonia i jej motoryzacja, to bardzo ciekawy temat, nie …