Od 1 kwietnia badania pracownicze „po nowemu”

W jednym z poprzednich wydań magazynu LAKIERNIK pisaliśmy o tzw. IV ustawie deregulacyjnej, zapowiadając w jakich obszarach prawnych wprowadza ona zmiany istotne dla przedsiębiorców. Wśród zapowiadanych wówczas zmian wspominaliśmy między innymi o tych które dotyczą procedur badań wstępnych pracowników. Ponieważ zapowiadane ustawą deregulacyjną zmiany w tym obszarze zostały wprowadzone w życie rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy i obowiązują już od 1 kwietnia 2015 roku –   przyjrzyjmy się bliżej tej kwestii.

Nie zawsze konieczne są nowe badania

Zgodnie z założeniami ustawy deregulacyjnej nowe przepisy miały umożliwić zachowanie ważności posiadanego przez nowego pracownika dotychczasowego orzeczenia lekarskiego. Warunki niezbędne pozwalające na zachowanie dotychczas posiadanego orzeczenia lekarskiego to: po pierwsze oczywiście posiadanie aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu oraz po drugie – stwierdzenie przez nowego pracodawcę, iż warunki te odpowiadają tym, jakie występują na stanowisku na którym zatrudniony ma być dany pracownik. Zasada ta będzie obowiązywała również w sytuacji, gdy osoba zatrudniona w jednej firmie podejmie kolejny etat w innym przedsiębiorstwie.

Potwierdza to m.in. komunikat Ministerstwa Zdrowia w którym czytamy, iż nowelizacja wynika z wejścia w życie z dniem 1 kwietnia 2015 r. zmian wprowadzonych do art. 229 Kodeksu pracy ustawą z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1662). Zmiany te umożliwiają odstąpienie od wstępnych badań lekarskich osób przyjmowanych do pracy u nowego pracodawcy w przypadku jeżeli przedstawią aktualne orzeczenie lekarskie uzyskane na podstawie skierowania wydanego przez poprzedniego pracodawcę, stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach środowiska pracy odpowiadających warunkom występującym na nowym stanowisku pracy. Jak informuje Minister Zdrowia – w skierowaniu na badania lekarskie zawarte są informacje umożliwiające porównanie warunków pracy w nowym miejscu pracy z warunkami pracy wykonywanej u poprzedniego pracodawcy (bez względu na nazwę stanowiska pracy). Co istotne, zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, nowych przepisów art. 229 Kodeksu pracy nie stosuje się do orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy wydanych przed dniem 1 kwietnia 2015 r. Do skierowań na badania lekarskie wydanych przed dniem 1 kwietnia 2015 r. oraz do badań lekarskich rozpoczętych przed tym dniem stosuje się przepisy dotychczasowe.

Lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne korzysta z zaleceń dotyczących postępowania lekarskiego w stosunku do pracowników poddanych określonym narażeniom, upowszechnianych przez instytuty badawcze w dziedzinie medycyny pracy, a w odniesieniu do osób zatrudnionych w transporcie kolejowym także przez Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej.

Nowe wzory skierowań i orzeczeń

Koleją zmianą związaną z tematem pracowniczych badań lekarskich jest kwestia nowych wzorów skierowań na badania lekarskie oraz nowe wzory orzeczeń lekarskich wydawanych na podstawie art. 229 Kodeksu pracy.

Przypomnimy, iż zgodnie z aktualnymi regulacjami badanie profilaktyczne przeprowadzane jest podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Skierowanie takie zawsze powinno być wydawane w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba kierowana na badania. Jeśli idzie o szczegółową zawartość takiego skierowania to zgodnie ze zmienionym od 1 kwietnia 2015 roku rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy muszą się w nim znaleźć: określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane, w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy – określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona (w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu), w przypadku pracowników – określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony oraz opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy o których mowa wyżej czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy (wraz z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.). Wzór gotowego skierowania na badania lekarskie znaleźć można w  stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

Możliwe odwołanie

Od orzeczenia lekarskiego wydanego na podstawie tzw. badań pracowniczych można się odwołać. Odwołanie może złożyć zarówno osoba badana jak i pracodawca który skierował daną osobę na badania. Odwołanie wraz z jego uzasadnieniem wnosi się w terminie 7 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem lekarza, który je wydał, do jednego z podmiotów odwoławczych – oczywiście wszystko to na piśmie. Podmiotami odwoławczymi określonymi w rozporządzeniu są w tej sytuacji: wojewódzkie ośrodki medycyny pracy właściwe ze względu na miejsce świadczenia pracy lub siedzibę jednostki organizacyjnej, w której jest zatrudniony pracownik; instytuty badawcze w dziedzinie medycyny pracy lub Uniwersyteckie Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, jeżeli odwołanie dotyczy orzeczenia lekarskiego wydanego przez lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy; Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej, jeżeli odwołanie dotyczy orzeczenia lekarskiego wydanego przez Kolejowy Zakład Medycyny Pracy; podmioty lecznicze utworzone i wyznaczone przez Ministra Obrony Narodowej.

Jeśli odwołanie składamy za pośrednictwem lekarza to on przekazuje je wraz z dokumentacją stanowiącą podstawę wydania orzeczenia lekarskiego w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania do jednego z wyżej wspomnianych podmiotów odwoławczych. Badania w trybie odwołania przeprowadzane musza być w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania przez właściwy podmiot odwoławczy. Orzeczenie lekarskie wydane w trybie odwołania jest już ostateczne.