Postępowanie w przypadku wypadku lub wycieku chemikaliów. Kluczowe kroki dla lakierników i blacharzy

1. Zapewnienie bezpieczeństwa

W przypadku, gdy dojdzie do wycieku chemicznego lub wypadku, należy niezwłocznie:

• Ewakuować osoby z zagrożonego obszaru, jeśli substancja jest niebezpieczna. Dlatego ważne jest wyznaczenie punktu zbiórki do ewakuacji, który określi konkretne miejsce, w które należy udać się w sytuacji awaryjnej.
• Założyć środki ochrony indywidualnej ! Bezwzględnie, gdy nastąpi wyciek chemiczny osoby wyznaczone do usunięcia wycieku należy wyposażyć w rękawice chemoodporne, okulary / gogle chemoodporne, maskę z filtrami oraz kombinezon jednorazowy najlepiej elektrostatyczny.
• Ograniczyć dostęp do miejsca zdarzenia – wygradzając, oznaczając je np. taśmami ostrzegawczymi żółto-czarnymi, pachołkami lub barierkami w zależności od posiadanego asortymentu. Umieścić znak ostrzegawczy informujący o wycieku chemicznym i zakazie wstępu, do momentu usunięcia wycieku.
• Wyłączyć źródła ognia i iskrzenia w przypadku materiałów łatwopalnych.

2. Rozpoznanie ryzyka – ocena zagrożenia

Pierwszym krokiem w radzeniu sobie z wypadkami lub wyciekami chemicznymi jest właściwa ocena sytuacji. Zidentyfikowanie rodzaju substancji (etykieta), która została rozlana, jest kluczowe, ponieważ różne materiały wymagają odmiennych metod neutralizacji. W warsztatach blacharsko-lakierniczych najczęściej są to:

• Materiały łatwopalne (np. rozpuszczalniki, lakiery nitrocelulozowe),
• Substancje żrące (np. środki do czyszczenia powierzchni),
• Substancje toksyczne (np. izocyjaniany w lakierach poliuretanowych).

Każdy warsztat powinien mieć dostęp do Kart Charakterystyki Substancji Niebezpiecznych (SDS/MSDS), które zawierają informacje o zagrożeniach i sposobach neutralizacji danej substancji.

Zestawy te zawierają:

• Sorbenty w postaci mat, granulatu lub rękawów,
• Szczelne pojemniki na odpady niebezpieczne,
• Narzędzia nieskrzące do zbierania pozostałości zanieczyszczonego sorbentu (szufle, szufelki, miotły),
• Narzędzia do neutralizacji chemikaliów (np. neutralizatory kwasów lub zasad)

4. Udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym

Jeśli w wyniku wypadku doszło do kontaktu substancji chemicznych z ciałem lub drogami oddechowymi, należy niezwłocznie udzielić poszkodowanemu pomocy:

1. W przypadku kontaktu z oczami: natychmiast przepłukać dużą ilością wody przez co najmniej 15 minut. Unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko uszkodzenia rogówki.
2. Kontakt z skórą: natychmiast zdjąć zanieczyszczoną odzież i przemyć miejsce dużą ilością wody lub wody z mydłem.
3. Zatrucie drogą wziewną: zapewnić dostęp świeżego powietrza np. wyprowadzić na świeże powierzę, rozluźnić ciasną odzież, a w razie utraty przytomności wezwać pogotowie.
4. Spożycie: Nie prowokować wymiotów. Natychmiast wezwać lekarza. Sposób postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy jest zawsze zawarty w karcie charakterystyki substancji niebezpiecznej. Zgodnie z polskim prawem, warsztat powinien być wyposażony w apteczkę pierwszej pomocy oraz aktualną listę numerów alarmowych.

5. Prewencja i szkolenia

Najlepszym sposobem na zapobieganie wypadkom i wyciekom jest wdrożenie odpowiednich procedur oraz regularne szkolenia pracowników. Wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego środki techniczne, organizacyjne i ludzkie tj.:

• Stosowanie odpowiedniej wentylacji,
• Stosowanie wanien wychwytowych,
• Używanie szczelnych i oznakowanych pojemników,
• Zabezpieczenie pojemników przed przewróceniem i uszkodzeniem,
• Rozmieszczenie sorbentów w miejscach potencjalnego wycieku,
• Wyposażenie warsztatu w odpowiednie narzędzia do usuwania wycieków (nieiskrzące),
• Udostępnienie pracownikom kart charakterystyki substancji chemicznych,
• Używanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej (gogle, maski, rękawice chemoodporne, kombinezon)
• Instrukcję postępowania w sytuacjach awaryjnych,
• Zaktualizowaną ocenę ryzyka zawodowego,
• Regularne szkolenia BHP z zakresu pracy z chemikaliami.

Praca w warsztacie blacharsko-lakierniczym wymaga zachowania szczególnej ostrożności i znajomości zasad postępowania w przypadku wypadków z udziałem substancji chemicznych. Dzięki odpowiedniemu wyposażeniu, szkoleniom oraz przestrzeganiu obowiązujących przepisów, można zminimalizować ryzyko dla zdrowia, życia oraz środowiska. Pamiętajmy, że bezpieczeństwo w miejscu pracy to nie tylko obowiązek, ale również inwestycja w zdrowie i jakość funkcjonowania warsztatu.
W kontekście postępowania w przypadku wypadków lub wycieków substancji chemicznych w warsztatach blacharsko-lakierniczych w Polsce obowiązują następujące przepisy prawne: