Ocena koloru – tradycyjna i nowoczesna

Słowo kolor poznaliśmy już na początku naszej edukacji i występuje w powszechnym użytku, można go jednak rozumieć na wiele sposobów. Dla chemików są to pigmenty, barwniki oraz inne podobne substancje. Fizycy natomiast definiując kolor, mierzą jego właściwości optyczne. Dla kolorysty jest to po prostu wrażenie, jakie odbiera jego oko, gdy docierają do niego fale elekromagnetyczne z zakresu widzialnego.  W ludzkim oku znajdują się czopki – komórki zbudowane z białka zwanego opsyną, absorbujące fale świetlne o różnych długościach. Mózg potrafi natomiast odbierać i składać informacje przesyłane przez te właśnie komórki przekształcając je w trójwymiarowy obraz.

Każdego roku na rynku pojawiają się nowe modele samochodów, a wraz z nimi nowe kolory. Z producentami samochodów jest trochę jak z projektantami mody – każdy chce czymś zaskoczyć. Nowe kształty, lepszy silnik, a może niepowtarzalny kolor ze specjalnym efektem? I tutaj właśnie zaczynają się kłopoty.

Kolorysta robot

Produkty takie jak spektrofotometry z możliwością automatycznej korekty receptur (np. spektrofotometr marki Profix), pozwala nam w wymierny sposób skrócić czas pracy. Urządzenie nigdy nie zastąpi jednak doświadczenia kolorysty, automatyczna korekcja receptur odbywa się w zakresie istniejących komponentów danej receptury. Można więc spokojnie powiedzieć – Nie bójmy się, że maszyny będą postrzegać świat jak ludzie, bójmy się abyśmy nie postrzegali otaczającego świata jak maszyny.

Okazuje się, że nie wszyscy klienci postrzegają to jako zaletę, dlatego warto mieć wybór. Wciąż istnieje olbrzymia rzesza odbiorców, którzy cenią sobie tradycyjne rozwiązanie, chcą fizycznie dotknąć fiszkę, sprawdzić proponowany odcień, nie wspominając już o dużo niższej cenie kolorboxu w stosunku do spektrofotometru.

Lepiej mieć to na papierze..

Generalnie, na rynku lakierów samochodowych funkcjonują dwa rodzaje kolorboxów, które determinują ułożenie kolorów: wg marki pojazdu oraz wg systemu chromatycznego (tj. ułożenie wg kolorów np. ColorTool marki Profix). Ułożenie fiszek wg marki ma niewątpliwie dużo zalet, a największą z nich jest przejrzystość i łatwość obsługi przez niewprawionego użytkownika. Natomiast dla bardziej zaawansowanego użytkownika lepszym rozwiązaniem jest jednak dokumentacja w układzie chromatycznym. System w układzie chromatycznym, przy bliższym poznaniu, okazuje się bardzo wszechstronnym rozwiązaniem. Klient ma bardzo łatwy dostęp do wybranej grupy kolorów i przez to znalezienie odpowiedniego koloru zajmuje kilkadziesiąt sekund. Ma to szczególne znaczenie, kiedy nie znamy kodu koloru lub auto jest przemalowane. Oczywiście można jeszcze podzielić dokumentację kolorystyczną wg sposobu produkcji: poligrafia (stara technologia, słabo odwzorowująca oryginalne lakiery), metoda natryskowa (najdroższa, ale najwierniej odwzorowująca użyte lakiery i sposób aplikacji) oraz coating (łączy zalety obu powyższych – relatywnie niski koszt przy zachowaniu oryginalnych lakierów).

Dodatkową zaletą takiego rozwiązania jest fakt, że jedna fiszka, za pomocą referencji, może być przypięta do kilku różnych kodów, różnych producentów, ponieważ ten sam kolor może występować na samochodach kilku marek.

Źródło światła

Coraz częściej do badania kolorów oraz rozróżniania barw są używane spektrofotometry. W spektrofotometrach bardzo ważnym elementem budowy jest źródło światła – zazwyczaj jest to dioda LED. Wiązka światła ukształtowana przez diodę trafia na próbkę pod odpowiednim kątem, następnie zostaje odbita i skierowana na rząd czujników. Pomiar spektrofotometryczny wykonywany jest w każdym przedziale długości fal z wysoką dokładnością, a wynik przedstawiany w postaci zestawu liczb opisujących widmo światła widzialnego.

Na powłoce metalicznej światło odbijane jest pod różnymi kątami, ze względu na orientację płatków metalu w warstwie. Przy lakierach efektowych rekomendowane jest zatem użycie spektrofotometrów wielokątowych. Urządzenia te, wyposażone są w funkcje pomiaru grubości ziarna determinowanej przez średnicę cząstek obecnych w powłoce oraz ich orientację. Dodatkowo możliwy jest pomiar tzw. iskrzenia. Wiele spektrofotometrów wyposażonych jest w wewnętrzną, wbudowaną pamięć, która pozwala na przechowywanie pomiarów. Dane pomiarowe mogą być wyświetlane w postaci numerycznej oraz na wykresach lub widmach dla lepszego zobrazowania wyników.  Uzyskanie satysfakcjonujących wyników pomiarów możliwe jest przy odpowiednich warunkach środowiskowych.