Instalacja sprężonego powietrza w serwisie lakierniczym

Zaleca się rozdzielenie linii powietrznych:

• Linia narzędziowa – powietrze może być naolejone (z układem do mikronawilżania), przeznaczone do zasilania kluczy pneumatycznych, szlifierek, pistoletów do uszczelniaczy.
• Linia lakiernicza (czysta) – powietrze musi być całkowicie pozbawione oleju, wody i cząstek stałych. Wymaga wysokowydajnych systemów filtracyjnych oraz osuszaczy.

Zalecany spadek ciśnienia między kompresorem a punktem końcowym nie powinien przekraczać 0,01 MPa (0,1 bara). Średnicę instalacji należy dobrać, uwzględniając:

• przepływ powietrza (wyrażony w l/min lub m³/h),
• długość instalacji,
• liczbę i rodzaj elementów dławiących przepływ (kolana, trójniki, zawory odcinające).

Dla przewodów elastycznych o długości:

• do 10 m – średnica wewnętrzna minimum 8 mm,
• powyżej 10 m – średnica nie mniejsza niż 12 mm.

Warto unikać przewodów o małym przekroju i dużej liczbie załamań – powodują one znaczne spadki ciśnienia i turbulencje, co negatywnie wpływa na stabilność strumienia powietrza.

Układ taki zabezpiecza instalację przed lokalnymi spadkami ciśnienia, co jest niezbędne do zachowania jednorodności aplikacji i parametrów natrysku.

Rodzaje sprężarek:

• Tłokowe – idealne dla mniejszych warsztatów, ekonomiczne, choć generują większy hałas i pulsację ciśnienia.
• Śrubowe – zalecane w większych lakierniach, cichsze, pracujące ciągle, zapewniają bardziej stabilne ciśnienie.
• Przeponowe – rzadko stosowane ze względu na niską wydajność; powietrze nie zawiera oleju, ale wymaga oddzielnego naolejacza dla narzędzi.

Dobrze dobrana sprężarka powinna mieć rezerwę wydajności rzędu 20–30% względem szczytowego zapotrzebowania, co pozwoli uniknąć nadmiernej pracy na granicy możliwości oraz ryzyka przeciążeń.

Oczyszczanie powietrza – filtry, osuszacze, separatory

Sprężone powietrze po sprężeniu zawiera zanieczyszczenia w postaci:

• pary wodnej (skraplającej się w układzie jako kondensat),
• oleju (z układu smarowania sprężarki),
• cząstek stałych (rdzy, kurzu, mikrocząsteczek powietrza zasysanego z otoczenia).

Aby zapewnić odpowiednią jakość powietrza dla celów lakierniczych, należy zastosować:

• osuszacze chłodnicze – usuwające wilgoć z powietrza do punktu rosy na poziomie +3°C,
• filtry wstępne i dokładne – eliminujące cząstki mechaniczne, olej i opary silikonów (np. filtry klasy 1 µm i 0,01 µm),
• regulatory ciśnienia i pułapki wodne – instalowane przy punktach końcowych w kabinach lakierniczych.

W systemach bez osuszaczy przewody należy układać ze spadkiem min. 3%, z punktami spustowymi kondensatu oraz odpowiednim ustawieniem złączek:

• w instalacji z osuszaczem – króćce w dół (grawitacyjne odprowadzanie skroplin),
• w instalacji bez osuszacza – króćce w górę (zapobieganie dostawaniu się wody do linii roboczej).

Instalacja sprężonego powietrza w lakierni to nie tylko infrastruktura techniczna, ale integralna część procesu lakierniczego – wpływa na jakość, wydajność i bezpieczeństwo pracy. Dobór odpowiedniego typu sprężarki, prawidłowe rozplanowanie instalacji, zastosowanie efektywnej filtracji oraz dbałość o gospodarkę kondensatem są podstawowymi warunkami osiągnięcia wysokiej klasy wykończenia lakierniczego, zgodnego z wymaganiami producentów pojazdów i oczekiwaniami klientów.

W czasach rosnących wymagań środowiskowych i jakościowych, inwestycja w profesjonalny system sprężonego powietrza to nie luksus – to fundament dobrze funkcjonującej lakierni.

Maksymilian Janewski