LAKIERNIA WYMAGA POZWOLENIA!

Niewielu właścicieli lakierni zdaje sobie sprawę z konieczności wystąpienia o pozwolenie na użytkowanie lakierni, oraz problemów formalno prawnych jakie pojawią się gdy tego nie zrobią. Sytuację utrudnia ogromna ilość sprzecznych informacji przekazywanych przez przedstawicieli handlowych, projektantów i dostawców … które to informacje opierają się o nieaktualne już przepisy i zasady postępowania. Przyznaję że trudno jest zapanować nad wymogami formalno prawnymi i rzetelnie udzielać informacji jeżeli przepisy związane z Ochroną Środowiska zmieniane były na przestrzeni dwóch lat – kilka razy ! W efekcie – to co na etapie projektu lakierni było obowiązujące … w chwili jej uruchomiania znacząco uległo zmianie. Większym problem jest jednak fakt, że niewielu właścicieli działających lakierni, oraz tych nowo budowanych zdaje sobie sprawę z konieczności uzyskania pozwolenia na ich użytkowanie ! … Fakt funkcjonują jeszcze lakiernie bez wymaganego pozwolenia uznać należy za … chwilowe niedopatrzenie Urzędu tj. Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta ( lub Gminy ) … a to szybko ulega zmianie !

1. TRZY POWSZECHNE OPINIE

…. Prowadzę lakiernię od 10 lat i nikt mi jej dotąd nie zamknął ! Niczego nie zgłaszałem i nie muszę wykonywać żadnych pomiarów. Przy takim małym zużyciu materiałów – nie muszę ponosić żadnych opłat ekologicznych. Był u mnie SANEPID i nic Mi nie zrobili. Poza tym to mała miejscowość. Naprzeciwko mnie jest lakiernia samochodowa, oni nie mają kabiny i nie używają lakierów wodorozcieńczalnych, a JA TAK ! Oni smrodzą i trują i co ? Mogą ? Ja mam czystą ekologiczną lakiernię. To straszenie przepisami, wymogami i Unią Europejską to jakaś bzdura ! Tak już było w 2006 roku … że niby nie będzie można używać innych lakierów tylko wodne … i co dalej można je kupić ! Nic nie będę zgłaszał !

… Trzy miesiące temu otworzyłem nową lakiernię. Architekt zrobił projekt i mam Raport O Oddziaływaniu Obiektu na Środowisko, mam „Decyzję Środowiskową”, „Pozwolenie na Budowę” i odbiory techniczne budynku z Dopuszczeniem budynku do użytkowania …. Mam najnowocześniejsze urządzenia i lakiery. Jakie pozwolenie na użytkowanie lakierni ? Mnie to nie dotyczy ! … zresztą SANEPID był na odbiorze !

… Jak w lakierni będzie kabina i lakiery wodorozcieńczalne to dostanie ona pozwolenie nawet w dzielnicy domków jednorodzinnych … a nawet w Parku Miejskim. Ta woda to super czysta technologia … no ekologiczna !

2. BEZWZGLĘDNE PRZEPISY

Szczegółową procedurę postępowania w zakresie wystąpienia o pozwolenie na użytkowanie lakierni określają przepisy :

-Ustawa z dnia 27 kwietnia 2007 roku Prawo Ochrony Środowiska ( tekst jednolity Dz. U. z 2008. Nr 2 , poz. 150
-Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu ( Dz. U. Nr 1 z 2003 , poz. 12.
-Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 w sprawie przypadków w których wprowadzenie gazów i pyłów powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia ( Dz. U. Nr 283 poz. 2840 ).
-Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181
-Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. Nr 283, poz. 2839 ).
-Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 06 czerwca 2004 w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych pozimow niektórych substancji ( Dz. U. Nr 87, poz. 796 ).
W zależności od deklarowanej ilości ( lub faktycznie używanej w istniejących lakierniach ) stosowanych materiałów chemicznych – instalacja lakiernicza wymaga przeprowadzenia jednej z dwóch wskazanych w ustawie procedur ZGŁOSZENIA lub WYSTĄPIENIA O POZWOLENIE NA UŻYTKOWANIE. Pozwolenie w zależności od ilości stasowanych materiałów może być zwykłe lub rozszerzone. Drugim czynnikiem jest ilość emitowanych do powietrza lotnych substancji organicznych. Z tego powodu lakiernia używająca niewielką ilość materiałów ( np. 600 kg rocznie ) ale o dużej zawartości części lotnych musi wystąpić o Pozwolenie na użytkowanie instalacji choć zapis ustawy wskazuje, że możliwe jest wyłącznie proste Zgłoszenie. To taka formalna pułapka !
Użytkownik instalacji ma obowiązek zgłoszenia jej, lub wystąpienia o zgodę na jej użytkowanie w terminie 30 dni przed uruchomieniem. Nie ma znaczenia czy instalacja jest w lakierni samochodowej, czy przemysłowej. Procedura dotyczy każdego emitera ! Nie ma znaczenia czy jest tylko jedna czy kilka profesjonalnych kabin lakierniczych, lub tylko prosta wentylacja. Nie ma znaczenia, czy to nowobudowana lakiernia, czy też zaadaptowane na ten cel istniejące pomieszczenie. Stara …czy nowa instalacja !
Każdy emiter wymaga zgłoszenia, lub pozwolenia ! W nowobudowanych obiektach procedura ta nie ma nic wspólnego z wykonanym projektem, oraz technicznym odbiorem budynku. Często zdarza się że budynek zgłoszony jest do odbioru bez urządzeń technologicznych i wtedy zarówno SANEPID jaki i Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta dopuszcza go do użytkowania … ale lakiernia ruszyć może dopiero po otrzymaniu odrębnej zgody – ZAWSZE !

W ramach procedury Wystąpienia o Pozwolenie na Użytkowanie, obliczana jest cała emisja zakładu. Zdarza się że nagle dzieje się rzecz straszna … następuje przekroczenie dopuszczalnego poziomu emisji dla całego zakładu i zgłaszana instalacja lakierni w tej formie nie może być uruchomiona ( pomimo że nowoczesna, że lakiery wodorozcieńczalne, że zamknięty obieg rozpuszczalnika itp. )

Można by trochę ponaciągać założenia ! … Tylko że …. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 01 Stycznia 2009 – 14 dni po uruchomieniu lakierni, użytkownik ma obowiązek przeprowadzenia pomiarów emisyjnych na wszystkich emiterach. Wyniki są dopiero po kilku dniach i niewiadomo na bieżąco czy nastąpiły przekroczenia czy też nie ? Żeby już nikomu nie przychodziły do głowy pomysły naciągania danych i sterowania wynikami do pomiarów emisji przystąpić może wyłącznie firma posiadająca odpowiednią akredytację. Pomiary i obliczenia prowadzone są dla warunków określonych w zgłoszeniu ( lepiej więc nie pisać że lakiernia pracuje tylko 4 godziny dziennie, trzy razy w tygodniu … jeżeli planujemy że będzie inaczej ! ). Do zgłoszenia dołączyć należy karty bezpieczeństwa materiału dla każdego z używanych lakierów i środka chemicznego. Podane informacje są weryfikowane przez kontrolę faktur zakupu, oraz niezależne pomiary które wykonuje SANEPID np. w przypadku anonimowego zgłoszenia, że z lakierni śmierdzi ! Najgorsze jest to że właściciel instalacji sam wypełnia coroczną deklarację ( jak PIT lub VAT ), a w przypadku kontroli odpowiada też za … nazwijmy to „NIESPÓJNOŚCI”, a nie tylko przekroczenie emisyjne lotnych substancji chemicznych.
Pewnie wielu właścicieli lakierni zacznie się zastanawiać … Skąd taki Urzędnik może znać szczegóły technologiczne i tyle wiedzieć ?

3. WYSZKOLONY URZĘDNIK

Zgodę na użytkowanie instalacji emitującej pyły i gazy zawierające lotne środki chemiczne i organiczne wydaje Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta lub Gminy. Do kontroli jednostek prowadzących działalność o takim charterze wyznaczony jest też SANEPID. Bardzo myli się każdy kto uzna, że pracownicy tego wydziału i wytypowani inspektorzy SANEPID-u znają technologię lakiernicze bardzo pobieżnie i to tylko ze starych, nieaktualnych publikacji. Opierają się oni o przekonanie że stwierdzenie … „ Mam nowoczesną kabinę, używam w swej lakierni lakierów wodorozcieńczalnych i nie truję środowiska” … rozwiąże wszystkie problemy, a zdziwiony Urzędnik da im spokój … To duży błąd !
Na przestrzeni ostatnich lat w ramach programów pomocowych UE „Kapitał Ludzki” oraz „Infrastruktura i Środowisko” ogromna ilość Urzędników przeszkolona został w zakresie technologii materiałowej wielu branż w tym systemów naprawczych samochodów. Urzędnicy tacy posiadają dostęp do szeregu informacji i danych technologicznych. Prawie codziennie zapoznają się oni z opisami projektów technologicznych lakierni, które opiniują i jednocześnie aktualizują swą wiedzę. Mają materiał porównawczy dla każdego rejonu województwa, marki samochodu, rodzaju lakierów, wydajności aparatów natryskowych, typu kabiny i wielu … wielu innych czynników.
Sposób działania kabiny lakierniczej, skuteczność absorpcji toksyn przez granulat węgla aktywowanego, skuteczność aplikacyjna aparatów klasy HVLP, technologia lakierów wodorozcieńczalnych i ich wydajność to standardowe elementy codziennej pracy Urzędnika. W przeciwieństwie do „praktyka lakiernika” Urzędnik zna na pamięć skład chemiczny bazy wodorozcieńczalnej, lakieru bezbarwnego, czy kitu szpachlowego. Zakładanie przez właściciela lakierni, że po drugiej stronie urzędniczego biurka znajduje się niezorientowany w temacie dyletant… a JA jestem specjalistą ! to ogromny błąd. Poziom wiedzy Urzędników związanych z ochroną środowiska jest naprawdę imponujący. Dodatkowo posiadają oni umocowania formalne do wyciągania konsekwencji prawnych w przypadku gdy są rażące nieścisłości co do danych lakierni podawane są przez projektanta lub specjalistę ds. ochrony środowiska. Dziś nikt już nie zaryzykuje utraty posiadanych uprawnień !
Wniosek jest taki, że jakiekolwiek próby „naciągania” danych technologicznych, czy zestawień materiałowych, oraz podawanie innych niż używane faktycznie materiałów może skończyć się wielką wpadką funkcjonującej lakierni i konsekwencjami z tego wynikającymi prowadzącymi nawet do wydanie decyzji o jej … ale, ale wystarczy być uczciwym i uzbrojonym w wiedze !

4. LAKIERNIA W NOWYM BUDYNKU

W nowo budowanych i adoptowanych obiektach obowiązek zgłoszenia go do odbioru i eksploatacji spoczywa na inwestorze / użytkowniku. Odrębne przepisy nie wskazują innej odpowiedzialnej osoby za przeprowadzenie tego procesu. Zwyczajowo za zgłoszenie obiektu do odbioru budowlanego ( Wojewódzki Nadzór Budowlany, SANEPID, PIP, Wojewódzka Komenda Straży Pożarnej, Wydział Ochrony Środowiska ) odpowiedzialny jest przedstawiciel firmy wykonującej główne prace budowlane, i Inspektor Nadzoru.

Znaczące problemy formalno prawne pojawiają się w sytuacji gdy jakaś cześć budynku, lub jego wyposażenia wymaga dopuszczenia i odbioru przez odrębne instytucje. Tak jest w przypadku odbioru Stacji Kontroli Pojazdów, Sprężarkowni, Wind i Podnośników samochodowych, Lakierni i Malarni, oraz np. separatora ścieków – gdzie wymagane być może odrębne pozwolenie zwane „Pozwoleniem Wodno Prawnym”. Specyfika działań formalnych dla odrębnych działów firmy, czy instalacji technologicznych rzadko znana jest przedstawicielom firm budowlanych. Zdarza się że odpowiedzialny dostawca urządzeń pomaga w zgromadzeniu wymaganych dokumentów, lub uczestniczy w procedurze odbiorczej … ale to rzadko spotykana praktyka. W przypadku lakierni i malarni pomimo chęci wsparcia własnych klientów – dostawcy nie mają umocowań prawnych i możliwości poprowadzenia całej procedury wystąpienia o pozwolenie na eksploatację lakierni, lub zgłoszenia jej do użytkowania .
Częste zmiany Zapisów Ustawowych, Rozporządzeń i co najgorsze Załączników Formalnych nie ułatwiają i tak skomplikowanego już postępowania. Wielu inwestorów nie zdaje sobie sprawy z konieczności poprowadzenia równolegle wielu odrębnych procedur zgłoszeniowych koncentrując się na dopuszczeniu budynku do eksploatacji. Jest to procedura stosunkowo czytelna i jasna dla większości renomowanych firm budowlanych i każdego Inspektora Nadzoru. Takie elementy jak opisane powyżej zgłoszenie Lakierni, czy Stacji Kontroli Pojazdów, lub zwykłe wystąpienie o „Zgodę na Wytwarzanie Odpadów”, nie są związane z budynkiem tylko z jego funkcją i dlatego pomijane są w podstawowych działaniach zgłoszeniowych prowadzonych przez wykonawcę budynku czy Inspektora Nadzoru.
Brak szczegółowej i aktualnej wiedzy na temat dodatkowych procedur i obowiązków inwestora w zakresie pozwoleń eksploatacyjnych budynku często prowadzi do ….. uproszczenia działań ! Jaskrawym przykładem jest mylenie „zgłoszenia instalacji do użytkowania” z Raportem o Ocenie Oddziaływania Obiektu Na Środowisku i tzw. Operatem Powietrza. W wielu przypadkach inwestor nie jest szczegółowo informowany o roli i celu jaki pełni to szerokie opracowanie w procesie projektowym, i o tym że jego przydatność wygasa w chwili otrzymania „Pozwolenia na Budowę” .

Osoby które nigdy nie były związane z prowadzeniem serwisu samochodowego nie zdają sobie także sprawy z konieczności zgłoszenia przed rozpoczęciem eksploatacji – dźwigników samochodowych do UDT ( Urząd Dozoru Technicznego ) zgodnie z odrębną procedurą. Podobny obowiązek zgłoszenia do UDT dotyczy sprężarki, a w szczególności jej zbiornika ( co zależne jest od jego pojemności ). Większość obowiązkowych zgłoszeń i dopuszczeń instalacji technologicznych uzależniona jest od wielkości, zużycia materiałów, czy ilości stanowisk roboczych. Przykładem jest tu np. zbiornik oleju opałowego dla kabiny lakierniczej czy kotłowni, który inaczej jest traktowany przy pojemności 999 litrów i inaczej w przypadku gdy mieści 1001 litrów.

Obok formalności związanych z wymogami ochrony środowiska pojawiają się inne równie istotne jak … wymogi ppoż. Może się zdarzyć że dla podobnych lakierni malarni wymogi są skrajnie różne i wynikają wyłącznie z klasyfikacji pożarowej i wybuchowej budynku przyjętej dla tych obiektów na etapie projektu.

Prosty zapis w projekcie określający pojawienie się w obiekcie stref zagrożenia wybuchem 0, lub 1 oznacza że wszystkie urządzenia w tej strefie spełniać musza wymogi dyrektywy unijnej ATEX. Oznacza to że każde z takich urządzeń posiadać musi odrębny certyfikat ATEX i deklarację zgodności WE.
O tym, że projektant, lub rzeczoznawca przyjął taką klasyfikację stanowiska, lub strefy budynku rzadko informowana jest osoba negocjująca warunki dostawy urządzeń … i w trakcie odbioru pojawiają się poważne formalne problemy uniemożliwiające dopuszczenie obiektu do użytkowania. Dostawcy i producenci urządzeń poproszeni o taką deklarację często bezradnie rozkładają ręce informując że …. albo dostarczone urządzenie nie ma takiej klasyfikacji bo nie było o tym mowy … albo co gorsza, cały typoszereg produkowanych urządzeń nie spełnia wymogów dyrektywy ATEX.

Tak jest choćby w przypadku Kabin lakierniczych i lakierniczych stanowisk przygotowawczych z których to urządzeń praktycznie żadne nie ma klauzuli o spełnieniu wymogów dyrektywy ATEX dla strefy zagrożenia wybuchem i dopuszczeniu do pracy w pomieszczeniu zagrożonym wybuchem ! Dotyczy to zarówno urządzeń produkowanych w kraju, sprowadzanych z UE i z poza UE.
Nie oznacza to jednak że nie mogą one być eksploatowane w lakierniach. Ważne jest aby projektant przyjął prawidłową klasyfikację budynku i stref zagrożenia wybuchem dowodząc z czego przyjęta klasyfikacja wynika. Inaczej stanie się właśnie tak, że kabina nie otrzyma dopuszczenia do pracy w uruchamianym obiekcie.

Przykład ten pokazuje że jeden ( słuszny, lub nie słuszny ) zapis w dokumentacji projektowej zablokować może dopuszczeniu obiektu do eksploatacji. Narzucić on może konkretną formę postępowania i procedury zgłoszeniowej.

Tak jest też w przypadku myjni samochodowych i przemysłowych których użytkowanie wymagać może odrębnego Operatu Wodno Prawnego … i to często narzuconego przez ZWIK ( Zakład Wodociągów i Kanalizacji ) na etapie Wystąpienia o Zgodę na Wprowadzenie ścieków do Sieci Miejskiej czyli tuż po zakończeniu budowy.
Gąszcz przepisów i formalności ! Niestety absolutnie konicznych do przeprowadzenia. Obecnie kary za nieprzestrzeganie krajowych i unijnych przepisów są bardzo dotkliwe. Jako ciekawostkę zaznaczę, że brak odpowiednich dopuszczeń najbardziej zaszkodzić może firmą korzystającym z dotacji unijnych na budowę, lub wyposażenia lakierni. Praktycznie zawsze umowa pomiędzy Beneficjentem, a Instytucją Pośredniczącą nakłada obowiązek uzyskania i posiadania wymaganych prawem pozwoleń, oraz dopuszczeń. Nie ma ich listy co oznacza, że – WSZYSTKICH PRZEPISÓW. Ich naruszenie to w skrajnym przypadku – zwrot otrzymanej dotacji … z odsetkami ! Niezależnie od przyczyn !
5. DZIAŁAJĄCA LAKIERNIA

Tu sprawa jest dość prosta. Najlepiej skontaktować się ze specjalistą ds. ochrony środowiska ( to te same osoby które opracowują RAPORTY O ODDZIAŁYWANIU OBIEKTU NA ŚRODOWISKO ) i wytłumaczyć że instalacja lakierni nie ma formalnego pozwolenia na funkcjonowanie ani nie jest zgłoszona do Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta. Po zapoznaniu się z konkretnymi dokumentami specjalista udzieli informacji jak dalej wygląda procedura. Nie można wykluczyć że działająca lakiernia został formalnie zgłoszona, a właściciel nawet o tym nie wie ??? To te rzadkie przypadki gdy w ramach kontroli SANEPID-u właściciel dostarczył wymagane przez Urzędnika dokumenty, formując zgodnie z przepisami ( z przed kilku lat ) zgłoszenie instalacji lakierni.

W razie szczegółowych pytań dotyczących formalno –prawnej strony funkcjonowania lakierni, proszę dzwonić pod nr telefonu 601 221 760 lub zadać pytanie pod adresem e-mail projekter@projekter.pl

autor: Robert Grzywaczewski PROJEKTER AG