Testy zderzeniowe

Definicja testu zderzeniowego czyli crash testu (ang.) jest bardzo ogólna i określa jedynie rodzaj badania zachowania się pojazdu podczas symulacji kolizji drogowej, któremu jest on poddawany w warunkach laboratoryjnych. Testy wykonywane są zwykle na zlecenie producentów samochodów, organizacji konsumenckich jak i firm ubezpieczeniowych. Najlepsze wyniki mogą być świetnym argumentem marketingowym, ale złe to często początek końca dobrej opinii o danym modelu samochodu. Dlatego też producenci przywiązują bardzo dużą uwagę do tych badań.

Badania symulacyjne wypadków drogowych prowadzone są na świecie przez różne instytuty i organizacje. W Europie testy prowadzone są systematycznie przez Euro-NCAP czyli  Europejski Program Oceny Nowych Samochodów ( oryg. European New Car Assessment Programme). Podobną działalność prowadzą niezależnie od Euro-NCAP: Global NCAP, Japan NCAP, Korean NCAP, Latin NCAP, ASEAN NCAP, IIHS i NHTSA w USA, NASVA w Japonii oraz ANCAP w Australii. Oceny wydawane po crash testach pomagają konsumentom wybrać najbezpieczniejsze pojazdy oraz motywują producentów samochodów do udoskonalenia konstrukcji pojazdów i optymalizacji ochrony bezpieczeństwa kierowców i pasażerów. Można z pewnością stwierdzić, że wszystkie działania wielu organizacji na świecie przyczyniły się do znacznego postępu w tej dziedzinie i są swego rodzaju batem utrzymującym realizację kolejnych działań na tym polu.

Testy w USA

Jedną z najbardziej uznanych jednostek badawczych jest  instytut IIHS czyli Ubezpieczeniowy Instytut Bezpieczeństwa Drogowego (oryg. Insurance Institute for Highway Safety). Program badań związany z bezpieczeństwem pojazdów oraz badaniami skutków kolizji drogowych prowadzony przez IIHS rozpoczął się w 1995 roku. Już pierwsze wyniki testów oraz analiza statystyk wykazały jednoznacznie, że istnieje bezpośrednia zależność pomiędzy wynikami testów pojazdu i ilością negatywnych skutków dla kierowcy i pasażerów w przypadku kolizji danego modelu.

W 2003 roku IIHS zwrócił uwagę na wyniki badań statystycznych, które wykazały, że w wielu przypadkach śmierć ponoszą  kierowcy i pasażerowie w wyniku wypadku drogowego gdy zachodzi uderzenie boczne. Crasch testy boczne wykonywane na wielu modelach samochodów wykazały prawidłowość, że posiadanie kurtyn bocznych w pojeździe zwiększa bezpieczeństwo osób znajdujących się w pojeździe aż o 70%. W Stanach Zjednoczonych zaczęto stosować boczne poduszki powietrzne w większości standardowych modeli samochodów co doprowadziło do sytuacji gdzie prawie wszystkie pojazdy otrzymują dobre oceny podczas bocznych testów zderzeniowych. Kolejny etap wprowadzania nowych testów to odpowiedź na zagrożenia płynące z przewrócenia pojazdu (ang. rollover). Pierwsze testy zachowania się pojazdów podczas przewrócenia pojazdu na dach opublikowano w 2009 roku. Badania miały wykazać związek pomiędzy konstrukcją i wytrzymałością dachu pojazdu a zakresem odnoszonych obrażeń. Związek ten został potwierdzony przez kolejne badania, w których sprawdzono wile pojazdów.

Inne podejście do badań
Zderzenie czołowe jest najczęstszym rodzajem wypadku, którego skutkiem są wypadki śmiertelne. W USA główne kroki w kierunku zmniejszenia zagrożenia wynikającego ze zderzeń czołowych pojazdów zostały wykonane dzięki programowi testów zderzeniowych, który rozpoczął pod koniec 1970 roku National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA). Do działań włączył się w 1995 roku IIHS. Aktualnie IIHS prowadzi badania testów czołowych w trzech różnych konfiguracjach:

• test czołowy pełny,
• test czołowy przesunięty częściowo,
• test czołowy przesunięty, narożny.

Najbardziej interesujące są wyniki crash testów przesuniętych ponieważ czołowe pełne pokrywają się z tymi uzyskanymi przez inne organizacje i instytuty. Euro-NSAP prowadzi testy przesuwając przeszkodę względem pojazdu o 40% gdy IIHS o 25%.

Badania z przesunięciem frontalnym (narożne) prowadzone są przez IIHS już od 2012 roku. Wyniki są wręcz szokujące i pozostawiają wiele do myślenia. Można zaryzykować tezę, że ustalanie stałych reguł i zasad badań doprowadziło do zaprzestania poszukiwań konstrukcji i rozwiązań bezpiecznych, odpornych na różne przypadki zdarzeń drogowych. W Stanach zjednoczonych wprowadzenie kategorii badań przesuniętego zderzenia czołowego doprowadziło do sytuacji, że większość pojazdów poprawiło swoje wyniki. Co w Europie? Na razie nic. Wszystko jest po staremu. Nowy test zderzeniowy IIHS dokładnie polega na tym, że samochód  przy prędkości 64 km/h uderza czołowo w zamocowaną trwale przeszkodę 75% swej szerokości. Jak podaje IIHS bardzo słabe wyniki uzyskały między innymi modele uznanych producentów europejskich, które bez problemu pozytywnie przeszły badania prowadzone przez Euro-NSAP. Można stwierdzić, że negatywne wyniki uzyskały między innymi Audi A4 oraz Mercedes klasy C. Co zaskakuje najbardziej absolutnym negatywnym bohaterem został  Lexus IS250/350. Bardzo dobrze wypadło w tych badaniach Volvo S60.

W najnowszym modelu Mercedesa klasy C odnotowano bardzo poważne zmiany konstrukcyjne dotyczące bezpieczeństwa podczas kolizji narożnej. Zmiany pozytywne. Badanie przeprowadzono w 2016 roku i model ten otrzymał nagrodę TOP SAFETY PICK+ przyznawaną przez instytut IIHS. Jest to dobry przykład jaki wpływ mają crash testy na producentów samochodów.

Bogusław Raatz

raatz.pl