Grubość powłoki lakierowej – parametr, o którym dyskutujemy

Po raz kolejny powracamy do tematyki grubości powłoki lakierowej. Niestety pomimo wielokrotnego poruszania tego tematu w prasie fachowej, wciąż pojawiają się niejasności i nieporozumienia związane z jednym z najbardziej popularnych parametrem jakości lakieru samochodowego..

Grubość jest parametrem powłoki lakierowej, o którym niezwykle często się dyskutuje.

Niemal każdy pracownik lakierni czy salonu zaangażowany w proces oceny powłoki lakierowej styka się w swojej pracy z pytaniami o „grubość lakieru”. Najczęstszy zarzut to stwierdzenie, że powłoka ma za dużą grubość, czasem, że za małą. Wciąż pojawiają się wokół tego zagadnienia jakieś nieporozumienia, wręcz problemy.

Skąd wziął się taki problem? Może dostępność przyrządów, może łatwość wykonania pomiarów, może brak jednoznacznej interpretacji wyników pomiarów…? Niezrozumiałe są często przyczyny wykonywania pomiarów grubości na pojeździe, który ma lakier bez defektów, jednorodny, z pełnym połyskiem, po prostu bez zastrzeżeń.

Nie do końca chyba wiemy i dlatego tym bardziej trudno jest odpowiadać na rozmaite zastrzeżenia dotyczące właśnie tego parametru.

Poruszając temat grubości powłoki lakierowej, popularnie zwanej „grubością lakieru”, warto uzmysłowić sobie kilka istotnych informacji.

Czym jest powłoka lakierowa?

Producenci samochodów tworząc koncepcję pojazdów tworzą również koncepcję powłoki lakierowej. Powłoka taka ma spełniać zadania ochronne i dekoracyjne. Do spełnienia zadań ochronnych niezbędne są między innymi: odpowiednia odporność antykorozyjna, odporność na promieniowanie UV, odporność na warunki atmosferyczne etc. Zadania dekoracyjne to połysk, struktura i kolor lakieru.

Najtrudniejszym wydaje się zrozumienie faktu, że przy dość szerokim zakresie grubości powłoki lakierowej, parametry jakości i estetyki pozostają zachowane. Nie należy traktować grubości powłoki jako restrykcyjnego parametru jakości, bo wymienione walory ochronne i dekoracyjne są zachowane w szerszym niż podawany za teoretyczny, zakresie pomiarowym.

Jak to jest ze stosowaniem norm?

W myśl Ustawy o Normalizacji „ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji Dz. U. 169.1386 z 2002” (ze zmianami w Dz. U. 273, poz. 2703 z 2004) w rozdziale 3 art.5, aktualne są poniższe sformułowania:

1. Polska Norma jest normą krajową, przyjętą w drodze konsensu i zatwierdzoną przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną – na zasadzie wyłączności – symbolem PN.
2. Polska Norma może być wprowadzeniem normy europejskiej lub międzynarodowej. Wprowadzenie to może nastąpić w języku oryginału.
3. Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.
4. Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim.
5. Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej.
6. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio do norm europejskich i międzynarodowych, z zachowaniem porozumień międzynarodowych.

Czy literatura fachowa i normy podają restrykcyjne wymagania dotyczące grubości lakieru?

Analizując informacje z dostępnej literatury fachowej i norm, można sformułować poniższe wnioski dotyczące grubości powłoki lakierowej.

Informacje literaturowe[1] wskazują, że produkcyjna grubość powłoki lakierowej mieści się w zakresach od około 70 µm do około 200 µm.

Na podstawie aktualnej normy PN-EN ISO 2808, Farby i lakiery, Oznaczanie grubości powłoki, wiemy, że istnieje wiele sposobów określania grubości powłoki lakierowej, nie określa się jednak granic wymaganych dla grubości.

W nieaktualnej już ale często cytowanej normie BN-83/3602-02 „Pokrycia lakierowe na wyrobach przemysłu motoryzacyjnego. Wymagania i badania”, zawarto informacje dotyczące minimalnych grubości powłoki dla różnych klas powłok ochronnych zaznaczając jednak, że wartości te mogą ulec zmianie jeśli powłoka spełnia pozostałe wymagania jakościowe.

Grubość lakieru powinna być mierzona profesjonalnymi, skalowanymi na odpowiednie podłoże przyrządami pomiarowymi. Zakresy pomiarowe takich przyrządów do badania grubości powłok lakierowych na podłożach ferromagnetycznych i nieferromagnetycznych pozwalają na wykonanie pomiarów od 0 do 5000 mm.

Według danych serwisowych różnych producentów samochodów sugerowana teoretyczna grubość warstw powłoki lakierowej mieści się w granicach 70 – 350 mm z zastrzeżeniem, że zależnie od tego czy element jest pionowy czy poziomy grubość ta może być niższa lub wyższa.

Przy jakichkolwiek ocenach grubości powłoki pamiętać należy, że w trakcie produkcji pojazdów mogą nastąpić tzw. „nawrotki technologiczne” czyli powtórne przelakierowywanie elementów, co wiąże się z podwyższeniem zakładanej grubości teoretycznej, często znacznym.

Reasumując powyższe informacje można sformułować stwierdzenie: wartość grubości powłoki lakierowej w przypadku spełnienia pozostałych parametrów jakości i estetyki  nie jest cechą pozwalającą na negatywną ocenę powłoki. Producent powłoki lakierowej na pojeździe gwarantuje jej jakość w zakresie odporności, walorów ochronnych i estetycznych zwykle nie podając obligatoryjnej wartości grubości.

Grażyna Sobierajska

[1]) „Lakiernictwo samochodowe XXI wieku”, Łódź 2000, SIMP ZORPOT, str. 11-12.