Opłacalność napraw elementów z tworzyw sztucznych

Wraz ze wzrostem rozwoju motoryzacji, wzrasta zagrożenie dla środowiska naturalnego. A szczególnie jeżeli chodzi o ilość wyrzucanych, zużytych i uszkodzonych elementów z tworzyw sztucznych. Elementy metalowe są przerabiane powtórnie przez huty, ogumienie przez zakłady chemiczne, szkło przez huty szkła itp. Natomiast tworzywa sztuczne sprawiają najwięcej kłopotów. Z jednej strony mają wielką zaletę, że nie korodują, a z drugiej strony nie wiadomo co z nimi zrobić gdy samochód trafia na złom. Mówi się głośno o recyklingu, ale na razie realne jest wykorzystanie tylko kilkunastu procent masy tworzyw sztucznych znajdujących się w samochodzie. Powodem tego jest niższa jakość nowych elementów wykonywanych z surowców wtórnych. Dlatego tworzywo ze starych elementów używane jest tylko jako domieszki.

Całkowity odzysk, czyli stuprocentowe zastosowanie tworzyw ze starych elementów, wiąże się z drogimi technologiami. Rośnie zatem ilość śmieci z tworzyw sztucznych, które zanieczyszczają środowisko naturalne. Najmniej problemów sprawiają termoplasty, ponieważ ich formowanie oraz topienie wymaga relatywnie niskich temperatur. Możliwe jest więc ich ponowne użycie jako surowców wtórnych przy niewielkich kosztach. Żeby ułatwić ponowny ich przerób, producenci samochodów wprowadzili wytłaczanie literowych symboli na elementach, oznaczających rodzaj tworzywa z jakiego został wykonany. Ułatwia to sortowanie elementów zgodnie z rodzajem tworzywa podczas demontażu starych lub rozbitych samochodów. Bardzo istotnym uzupełnieniem recyklingu jest naprawa uszkodzonych elementów z tworzyw sztucznych, a przede wszystkim zderzaków. Połączenie napraw z powtórnym przerobem oszczędza energię, surowce i chroni środowisko naturalne. Taki kierunek, czyli przestawienie warsztatów blacharskich i lakierniczych z wymiany nawet lekko uszkodzonych elementów, na naprawę tych elementów karoseryjnych, które mogą być naprawione, jest zgodne z obecnym światowym trendem na oszczędzanie, ochronę środowiska naturalnego i naprawianie. Biorąc pod uwagę ochronę środowiska oraz oszczędność energii i materiałów, to każdy przeprowadzony rachunek będzie przemawiał przede wszystkim za naprawą elementów z tworzyw sztucznych, a dopiero później za przerobieniem na surowce wtórne. Przy omawianiu, jaki wpływ na środowisko naturalne mają naprawy elementów z tworzyw sztucznych, nie można pominąć negatywnych stron samej produkcji tych elementów. Podstawowy surowiec do ich produkcji, ropa naftowa, ma ograniczone zasoby, a sama produkcja pochłania bardzo duże ilości energii, która też musi być wyprodukowana.

A każda produkcja to zanieczyszczanie środowiska naturalnego. Od kilku lat producenci samochodów podczas projektowania swoich pojazdów uwzględniają nie tylko ekonomiczne lecz również ekologiczne punkty widzenia. Już podczas produkcji podejmuje się działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii, surowców i rozpuszczalników organicznych oraz obniżenie zużycia paliwa przez pojazdy. W celu osiągnięcia niskiego zużycia paliwa stosuje się najnowocześniejszą elektronikę umożliwiającą optymalizację spalania, bardziej opływowe kształty zmniejszające opory powietrza i lekkie materiały zmniejszające ciężar (regułą ogólną jest, że zmniejszenie ciężaru o 100 kg odpowiada mniejszemu o 0,5 do 1 L zużyciu paliwa na 100 km). Na polskim rynku jest wiele materiałów naprawczych za pomocą których, każdy wprawny rzemieślnik samochodowy może bez problemów taką naprawę wykonać. Nowe materiały i metody naprawcze umożliwiają obecnie w wielu przypadkach ekonomiczne i technicznie prawidłowe naprawy części z tworzyw sztucznych. Innym aspektem naprawy elementów z tworzyw sztucznych są jej koszty. Podanie dokładnych kosztów naprawy jest bardzo trudne, gdyż każde uszkodzenie traktuje się indywidualnie. Przy prostych i krótkich pęknięciach można w przybliżeniu określić czas naprawy, zużycie materiału i obróbki wykończeniowej.

Najprościej jest określić naprawę, jeżeli urwane są uchwyty, trzeba zalepić otwory po wkrętach czy zalepić dziurę wypaloną papierosem. Przy poważniejszych naprawach, np. uzupełnienie ubytków, sklejenie długich pęknięć itp. należy rozważyć naprawę od strony gospodarności czy naprawa nie przekracza wartości elementu nowego oraz od strony ochrony środowiska, czy naprawa jest bardziej opłacalna od wyrzucenia uszkodzonego elementu na wysypisko śmieci. W elementach zagniecionych dochodzi jeszcze wyprowadzanie kształtu elementów z tworzyw termoplastycznych. Różnorodność tych zagnieceń sprawia wiele kłopotu z wyceną takiej naprawy. Przy naprawie tworzyw termoplastycznych można obniżyć koszty stosując połączenie spawania i klejenia. Jednak coraz większe kłopoty wynikające z nieznajomości różnych nowych rodzajów tworzyw powoduje większe zainteresowanie technologią klejenia.

Jednoznacznej, uniwersalnej kalkulacji na naprawę elementów z tworzyw sztucznych nie ma. Każdy warsztat wycenia sam własną robociznę i zużyte materiały oraz dolicza zysk. Przy rozpatrywaniu decyzji o naprawie trzeba porównać jej koszty z zakupem nowego elementu oraz z zakupem elementu używanego.

Tekst:

Wiesław Wielgołaski

Opracowanie: B. Raatz