Cieniowanie nie jedno ma imię

Czasami słyszę pytanie czy kolor wchodzi na ostro, odpowiadam wtedy, że na ostro to wchodzi jedynie tajska zupa. Cieniowanie powinno znajdować w podstawowym arsenale umiejętności każdego lakiernika. Niestety sytuacja w Polsce wygląda tak, że cieniowanie zupełnie niesłusznie ma, w szczególności pośród klientów, kiepską renomę. Dlaczego? Myślę, że powodu powinniśmy poszukiwać po stronie ubezpieczalni, które ograniczają zakres naprawy danej pracy często nie zgadzając się na cieniowanie, sprawy często trafiają do sądu, a klienci (przykład prawdziwy) są w stanie pilnować pracę lakiernika, byle by ten nie cieniował auta. O co tyle krzyku i dlaczego cieniowanie jest najlepszym sposobem na pasowalność koloru przeczytacie w poniższym artykule.

Kwestie odtworzenia powłoki lub odnowienia elementu, który sąsiaduje z innym elementem są jednym z najczęściej wykonywanych procedur lakierowania. Dzięki dzisiejszym bardzo złożonym kolorom z metallikami, perłami i kombinacjami pigmentów specjalnych praca technika polegająca na dopasowywaniu kolorów stała się bardzo trudna. Aby sprostać temu wyzwaniu, opracowano kilka technik lakierniczych, aby połączyć nowy kolor ze starym kolorem. Jeśli różnica w kolorze jest nieco mniejsza od doskonałego, oko zostaje oszukane, aby nie dostrzec subtelnych zmian. W rzeczywistości wiele firm lakierniczych zaleca cieniowanie napraw w celu zwiększenia wydajności i pasowalności koloru. Chociaż niektórzy lakiernicy nadal lakierują na ostro, aby zapewnić, że kolor będzie pasował, standardem jest „dobór koloru-cieniowanie”.

Problemy z dopasowaniem kolorów

Chociaż producenci standaryzują wszystkie formuły kolorów, nie każdy lakierowany fabrycznie samochód dokładnie pasuje do tego standardu kolorów (pozdrawiam użytkowników Kii). Jeśli kolor jest stosowany w wielu lokalizacjach produkcyjnych, każda lokalizacja może mieć nieco inny odcień koloru. Chociaż firmy bardzo starają się zidentyfikować i poprawić swoje formuły dla konkretnych wariantów, nie zawsze jest to dokładne. Wielu producentów zapewnia dodatkowe warianty, aby pomóc w dopasowaniu bardziej powszechnych odmian kolorów, co stało się bardzo pomocne. Porównując zmienne formuły z kolorem pojazdów, często można znaleźć „pasujące dopasowanie”.

Istnieje również wiele innych możliwości, które mogą spowodować niedopasowanie koloru. Przykładowo, nadmierne lub niedostateczne nalewanie poszczególnych pigmentów podczas mieszania formuły, słaba regulacja pistoletu natryskowego lub niewłaściwa technika natryskiwania, źle dopasowany rozcieńczalnik lub nawet nadmierne wyparowanie pigmentu – mogą powodować niezgodności.

Jeśli lakiernik jest doświadczony i pewny, że stosowany kolor jest taki, jaki pasuje do koloru, wówczas mieszanie, a następnie lakierowanie zwykle daje zadowalającą jakość dopasowania kolorystycznego. Jeśli jednak kolor jest trudny lub taki, z którym lakiernik miał w przeszłości problemy, najlepszym sposobem na określenie, czy kolor będzie pasował do siebie, jest zrobienie próbki kolorystycznej na test karcie. Rozpylając próbkę koloru, który ma zostać nałożony na pojazd, a następnie porównując go z pojazdem, lakiernik może określić, czy kolor nadaje się do cieniowania.

Myj, czyść, odtłuszczaj!

Oczywista oczywistość? Masz rację. Czyszczenie pojazdu nie ma nic wspólnego z dopasowaniem koloru. Ale może być bardzo frustrujące, poświęcając czas na próby koloru pojazdu i lakierowanie, a następnie zauważyć wiele brudu, które należy poprawić przed odbiorem auta. Trwa też sezon na owady, także uważajmy.

Oto kilka krótkich wskazówek dotyczących czyszczenia miejsc lakierowanych:

– przedmuchaj ścianę wentylatorami przed załadowaniem pojazdu do kabiny,

– maskuj jak najwięcej pojazdu na zewnątrz kabiny, a następnie odmuchaj pojazd i załadować go do kabiny,

– czyść lakierowane elementy zgodnie z rodzajem używanego systemu lakierniczego (odpowiedni zmywacz),

– gdy pojazd znajdzie się w kabinie, wentylator powinien być włączony, a drzwi zamknięte. W tym momencie dostęp do kabiny powinien być ograniczony, a drzwi otwierane tylko w razie potrzeby.

– kabina powinna być zrównoważona do lekko dodatniego przepływu powietrza, więc jeśli drzwi muszą zostać otwarte, pył zostanie wydmuchany i nie zostanie zassany,

– następnie zetrzyj obszar, który ma być pomalowany, najlepiej czystą/nową szmatką antystatyczną. Upewnij się, że papier maskujący (lub folia) jest dobrze nałożona,

Wszystkie te środki ostrożności, które mogą zostać podjęte   lakierowaniem, będą się opłacać w dużym stopniu, a czasami nawet, chronią przed poprawkami, które w przeciwnym razie byłyby potrzebne tylko z powodu brudu.

Techniki cieniowania

Chociaż jestem pewien, że istnieje wiele odmian cieniowania, które zostaną tutaj omówione, omówię te najczęściej używane techniki: cieniowanie standardowe, cieniowanie odwrotne i cieniowanie na mokro.

Standardowe cieniowanie

Ponieważ kolory lakierów stały się bardziej wyrafinowane, a wraz z nimi powstał problem niedopasowanych kolorów podczas lakierowania paneli, pojawiła się technika cieniowania lakieru na stary kolor. Przykład na grafice pokazuje wiele nakładających się warstw (od 3 do 4), które są rozkładane w pewnych odległościach po powierzchni starego lakieru, w tym wypadku odległości pomiędzy poszczególnymi warstwami wynoszą od 20 do 30 cm. Kolejna warstwa była przedłużona o 40 do 60 cm poza poprzednią, a trzecia rozciągała się poza drugą. Po lakierowaniu obszaru naprawy i cieniowaniu do pełnego pokrycia najlepiej jest użyć światła korygowanego kolorem, aby sprawdzić, czy wszystkie obszary są w pełni pokryte, szczególnie trudne obszary, takie jak krawędzie błotnika i zagłębione obszary, które nie zostały bezpośrednio spryskane.

Wskazówka techniczna:

Chociaż w kabinie powinny znajdować się światła z korektą kolorów, wielu lakierników lubi wyłączać światła w kabinie i używać osobnego światła z korektą koloru, aby sprawdzić kolor pod kątem dopasowania koloru i pełnego pokrycia. Często przy włączonym świetle kabiny rzucane są cienie, co może ukryć cienką warstwę lakieru. Wada może nie być widoczna, dopóki pojazd nie znajdzie się na słońcu.

Lakiernik powinien również wziąć pod uwagę obszary, w których „mieszanka cieniująca” się kończy, zwłaszcza na ostatniej warstwie. (Dotyczy to wszystkich technik rozpylania.) Jeśli mieszanka zostanie nagle zakończona prostą linią w górę i w dół, jest bardziej prawdopodobne, że będzie widoczna; więc jeśli mieszanka jest zamiast tego przesunięta lub wykonana pod kątem, punkt końcowy mieszania jest mniej widoczny. Konstrukcja samochodu, lub tam, gdzie cienie naturalnie spadają, jest świetną okazją do ukrycia i zagubienia koloru.

Technika pistoletowa i cieniowanie

Chociaż technika używania pistoletu jest ważna w całym lakiernictwie, cieniowanie ma kilka własnych wyzwań. Przez lata, 50% pokrycie przy cieniowaniu było wystarczające, aby pokryć stary lakier bez widocznych defektów; ale ponieważ kolory metaliczne stały się jeszcze bardziej popularne, lakiernicy stwierdzili, że potrzebne jest pełniejsze pokrycie, a większość producentów farb i producentów pistoletów do lakierowania sugeruje 75 % pokrycia. Wielu lakierników ma tendencję do rozrzucania broni na końcu ruchu ręką; niestety powoduje to nieprawidłową orientację elementów metalicznych i spowodowanie widocznej linii, czasami nazywanej „halo”. Aby zwalczyć słabą orientację, lepiej trzymać pistolet prostopadle do powierzchni lakiery i wyłączyć spust pistoletu. Na początku może to być trochę trudne, ale dzięki praktyce umiejętność powolnego wyłączania spustu zapobiega problemowi. Metaliki orientują się prawidłowo, ponieważ odległość do powierzchni jest stabilna i powtarzalna.

Odwrotne cieniowanie

Odwrócone cieniowanie została opracowane w celu zwalczania problemów wymienionych powyżej. Ponieważ kolory takie jak srebro, złoto i brąz stały się jeszcze trudniejsze do rozpylania, opracowano cieniowanie odwrotne.

Chociaż odwrotne cieniowanie zachodzi na każdą kolejną warstwę o około 20 cm, tak sam jak standardowe cieniowanie, różnica polega na tym, że pierwsza warstwa jest tą, która rozciąga się najdalej. Druga warstwa jest cieniowana o 10-15 cm mniej, a trzecia kolejne 10-15 cm mniej niż poprzednia. W tej technice należy stosować te same techniki, co przesunięta linia cieniowania, 75% pokrycia i stabilizacji ruchu przy ruchu powrotnych ręki z pistoletem.

Aby zwalczyć problemy takie jak halo, widoczną linię cieniowania i słaba orientacje metaliczną, producenci lakierow opracowali produkty często określane jako warstwa orientacyjna. Jednym z problemów, które wystąpiły w przypadku bardzo metalicznych kolorów, takich jak srebro, jest to, że metaliczny płatek gromadziłby się nawet w małych zadrapaniach pozostałych podczas przygotowywania panelu do mieszania. Te metalowe smugi nie mogły zostać skorygowane podczas poprawek i wymagałyby ponownego natryskiwania.

Opracowano przezroczystą powłokę orientacyjną , którą można natryskiwać na mieszany panel, aby zapobiec gromadzeniu się metalików; dzięki temu zabiegowi defekty są znacznie rzadsze, produkt pozwala lepiej nam się wkomponować kolorystycznie w starą warstwę lakieru. W ten sposób opracowano technikę mieszania na mokro.

Cieniowanie „na mokro”

Aby zastosować technikę mieszania na mokro, lakiernik aplikuje warstwę orientacyjną, np. 998 od Profixa. Następnie kolor nakłada się metodą odwrotną. Ta technika pozwala na aplikację koloru na lepką powierzchnię, na której wszelkie małe zadrapania zostały wypełnione powłoką orientacyjną, a metal będzie prawidłowo zorientowany. Efekt typu „halo”, choć nie zawsze eliminowany, jest znacznie ograniczony.

Nie bądź nieostrożny w przygotowaniu, myśląc, że powłoka orientacyjna pokryje zadrapania. Mimo, że pomaga powstrzymać powstawanie metalicznych smug, dobre przygotowanie (zwłaszcza z wodorozcieńczalnymi lakierami bazowymi) nie może zostać pominięte. Postępuj zgodnie ze wszystkimi zaleceniami producenta lakieru dotyczącymi prawidłowego przygotowania powierzchni używanego systemu lakierniczego.

Jakiej techniki użyć?

Wszystkie trzy techniki mają swoje miejsce dla konkretnych zastosowań lakierów. Jednym z zadań lakiernika jest wybór najszybszej i najtańszej metody zarówno dla materiałów, jak i czasu dla każdego zadania. W przypadku prostych lakierów niemetalicznych, które mają historię mieszania/lakierowania z małymi lub żadnymi trudnościami, standardowa technika cieniowania może być najlepsza i najszybsza. W przypadku innych, bardziej wyrafinowanych kolorów technika odwrotna może wyeliminować problemy związane z tym rodzajem kolorów. Na koniec, w przypadku prac, które na trwale wyryły się w naszej pamięci, należy zastosować warstwę orientacyjną.

Wykorzystaj swoje doświadczenie, aby zdecydować, kiedy i jakie specjalne techniki powinieneś stosować w aplikacji trudnych kolorów.

Jakub Tomaszewski

Konsultant ds. produktów i systemów kolorystycznych